آیا امام دارای ولایت است؟
بله، امام هم ولایت تکوینیه دارد و هم ولایت تشریعی. آیات متعددی از قرآن و روایات بسیاری ولایت را برای امام ثابت کرده است که در سؤالات قبل به برخی از آنها اشاره شد.
خداوند در برخی از آیات قرآن ولایت خود را به پیامبر و اهل بیت داده است، مانند:
1. «ولی شما و پیامبر او و کسانی که ایمان آورده اند و نماز برپا می دارند و در حال رکوع زکات می پردازند، تنها خداست»[1]
هیچ مسلمانی شک ندارد که خداوند بر همه چیز در عالم اختیار غایی دارد و منطقاً امکان پذیر است که اختیار خود را به صورت «محدود» و «تا حد معینی» به دیگران بدهد. اما کلمه «إنّما» در آیه برای تحدید شدید است، پس دلالت بر این دارد که خداوند این اختیار را فقط به پیامبر بزرگوارش محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) داده است، سپس آیه گروه دیگری را به این فهرست اضافه می‌کند که گویا همان اختیاری را که خدای متعال به پیامبر گرامیش داده به آنان نیز داده است که با «الذین یقیمون الصلوة...» بیان شده که جز امام علی (ع) نیست.
2. «اى مؤمنان! از خدا اطاعت کنید و از رسول و اولیای امر خود اطاعت کنید.»[2]
این آیه نیز مانند آیه قبل نشان می دهد که ولایت، آن حجت جهانی، از خدای متعال سرچشمه می گیرد و او اولین است، سپس به رسول و اولی الامر رسیده است.
روایات متعددی بر ولایت تشریعی امام دلالت دارد در روایتی در توضیح ایه (انا انزلنا الیک الکتاب بالحق لتحکم بین الناس بما اراک الله) امده است خداوند این امر را به کسی تفویض نکرده است مگر به پیامبر و ائمه (علیهم السلام) و این امر جاری در میان اوصیاء پیامبر است[3] در روایت دیگری امده است خداوند پیامبرش را تربیت کرد و بعد انچه را اراده کرده بود بر قوامش، به پیامبر خود تفویض کرد و هر انچه به پیامبر تفویض شده است به ما ائمه نیز تفویض شده است[4] از این روایات به دست می اید که اهل بیت(علیهم السلام) دارای ولایت در تشریع، به معنای مجرای قانون الهی بودن و حق اطاعت مطلق داشتن هستند و همچنین دارای ولایت تکوینی می باشند و دلیل بر آن روایات متعدد در این امر است؛ در روایتی امده است که حضرت علی(علیه السلام) فرمودند به من فضائلی عطا شده است که به هیچ کس داده نشده است از جمله مرگ و میرها و گرفتاریها را می دانم، به نژادهای افراد و احکام واقعی اگاهم و به اذن الهی به افراد مژده می دهم،[5] در زیارت جامعه کبیره نیز امده است انچه از نعمات از اسمان بر زمین جاری است به اذن اهل بیت(علیهم السلام) است،[6] بر این اساس همچنانکه قرآن این مقام را برای پیامبر خود ثابت دانسته ائمه(علیهم السلام) هم دارای ولایت تشریعی و تکوینی هستند و بر همه افراد و باطن همه چیز ولایت دارند.
[1] . مائده: 55.
[2] . النساء: 59.
[3] . الکافی، ج1، ص268
[4] . الکافی،ج1،ص268
[5] . الکافی، ج1، ص197
[6] . عیون اخبار الرضا، ج1، ص30
