غنا

[علی مهمان]

باعرض سلام وادب واحترام خدمت کارشناسان عزیز وگرامی،لطفا به این سوال بنده پاسخ بدین تا از بلاتکلیفی دربیام بنده تا حالا چندین بار با دفاتر مختلف آقای سیستانی و مرجع فالاعلم تماس گرفتم ولی تقریبا جواب کارشناسان مغایر باهم بوده و جواب مشترکی دریافت نکردم!جسارت و بی ادبی بنده رو ببخشید ولی بنده تا حالا از هیچ کارشناسی جواب مستدل وقانع کننده دریافت نکردم و با توجه به خبرویت کارشناسان این مرکز سوالم رو از شما پرسیدم،بنده عاجزانه خواهش میکنم به این سوالات بنده جواب قانع کننده ای بدین تا هم خودم از بلاتکلیفی دربیام و هم دیگران رو از بلاتکلیفی دربیارم. 

در رساله جامع جلد دوم نوشته شده که:

مسأله 396. «غنا» حرام می‌باشد[1] و آن عبارت است از سخنان لهوی - چه شعر، چه نثر- که با سبک‌ها و لحن‌ها و آوازهای مرسوم و معمول نزد اهل لهو خوانده می‌شود و فرقی بین غنای شاد و غنای غم‌انگیز و محزون نمی‌باشد و همین طور فرقی بین آواز غنایی زن و مرد، بین تک‌خوانی و جمع‌خوانی، خواندن با استفاده از دستگاه صوت و غیر آن نیست.
شایان ذکر است، معیار تشخیص این موضوع (کدام آواز عرفاً مناسب با مجالس لهو است و کدام آواز مناسب نیست یا کدام سبک خواندن عرفاً در نزد اهل لهو مرسوم است و کدام سبک مرسوم نیست)، به‌ عهدۀ شخص‌ مکلّف می‌باشد و مکلّف می‌تواند با مراجعه به عرف مردم، بسیاری از موارد آن‌ را تشخیص دهد.
مسأله 397. صداهایی که محتوا و متن غیر لهوی دارد، ولی سبک خواندن آن مناسب با مجالس لهو است، دو صورت دارد:
الف. آن محتـوا قرآن، دعا و ذکــر باشــد؛ خواندن آن با لحــن‌ غنایــی، ‌حرام ‌اســت.
ب. سایر سخنان (غیر قرآن، دعا و ذکر) باشد که با سبک ‌لهوی و لحن غنایی خوانده می‌شود، چه شعر باشد و چه نثر مثل قصیده، غزل اسلامی، مدیحه و مرثیه، کلمات حکمت‌آمیز و مانند آن؛ چنین خواندنی بنابر احتیاط‌ واجب، جایز نیست.
بنابراین، صدایی که محتوا و متن باطلی ندارد و سبک خواندن آن هم لهوی نیست، اشکال ندارد.

مسأله 402. به‌طور کلّی برای ‌آنکه گوش دادن به صدایی ‌جایز باشد - همان طور که از مسائل قبل استفاده شد - رعایت چند نکته لازم است:
الف. آواز خوانده شده، غنایی ‌نباشد.
ب. موسیقی ‌و آهنگ آن، مناسب با مجالس لهو نباشد.
ج. محتوای ‌خواندن خواننده، مطالب منفی ‌و خلاف شرع، مثل دعوت به کفر و بی ‌دینی، فحشاء و ابتذال نباشد.
د. برای ‌مردان، آوازخوانی ‌زن که با نازک و لطیف کردن صدا همراه است نباشد.

۱.با توجه به مطالب بالا برای اینکه آوازی مصداق غنا باشد باید هم مطالب لهوی باشد و هم با لحن هاوسبک های مرسوم در نزد لهو خوانده بشود یا وجود هر یک از این شرایط کافی است تا مصداق غنا باشد؟

۲.از نظر آقای سیستانی منظور از سخنان لهوی چیست که جواب کارشناسان دینی در این مورد همیشه سلیقه ای و متناقض با یکدیگر میباشد و باعث تحیر وسرگردانی مکلف میشود؟

۳.با توجه به مساله۳۹۷ که مصداق سخنان غیر لهوی را قران،دعا،ذکر،قصیده وغزل اسلامی،مدیحه ومرثیه،کلمات حکمت آمیز معرفی کرده آیا گوش دادن به آهنگ هایی به جز مضامین ذکر شده  از جمله عشق های دنیوی،وطن،آزادی واسارت  که تقریبا شامل بیش از۹۰درصد آهنگ های پخش شده از رادیو و تلویزیون میشود مصداق غنا وحرام است؟ 

۴.با توجه به مساله۴۰۲ بند ج که گفته شده اگر محتوای خواندن،مطالب منفی وخلاف شرع مثل دعوت به کفر و بی دینی،فحشا وابتذال نباشد آیا میتوان از این جمله نتیجه گرفت که سخنان لهوی فقط شامل این موارد میشود و مطالب عاشقانه،وطن،آزادی واسارت مصداق سخنان لهوی نمیباشد؟

باتشکرفراوان🙏🙏

[محمدآبادی 84]

با سلام و احترام 

طبق نظر آیت الله سیستانی 

۱. غنا عبارت است از هر سخنی که با سبک لهوی خوانده شود، خواه شعر باشد یا نثر، شاد باشد یا محزون، مضمون آن، محتوای ارزشی باشد یا ضدّ ارزش و فاسد باشد.

منتهی، اگر محتوای آن، مطالب مفید (غیر الهی) باشد، حرمت آن بنابر احتیاط واجب می‌باشد.

۲. سخن لهوی، هر سخنی است که پند و اندرزی در آن نباشد، معرفت و شناخت انسان را بالا نبرد، باورهای انسان را تقویت نکند و فایده و ثمری در شنیدن آن وجود نداشته باشد.

و منظور از مجلس لهو و لعب، جلساتی است که خالی از یاد خداست و انگیزه افراد از برگزاری و شرکت در آن، عیّاشی و خوشگذرانی و هوسرانی است و غالباً خالی از گناه و معصیت نمی‌باشد.

۳. موارد مذکور اگر همراه با سبک لهوی باشد، جایز نیست.

۴. محتوای لهوی، منحصر به موارد ذکرشده در آن مسئله نیست.

نکته: تشخیص این مطلب که چه سبک و لحنی لهوی است و کدام آهنگ و موسیقی مناسب با مجلس لهو و لعب بوده و در آن مجالس به‌کار می‌رود، با مکلف می‌باشد.

موفق باشید 

[محمدهادی 0]

خیلی ممنون از توضیحات خوبتون حاج آقای محمدآبادی عزیز،حاج آقا ولی باز یکسری سوالات برای بنده حل نشده موند.وسواس بنده رو در این مورد ببخشید ولی خیلی از افراد متدین به این مسئله گرفتار هستن و تقریبا محلی نیست که ما روزانه با این مشکل مواجه نباشیم.

۱.منظور شما اینه گفتن سخنان لهوی در حالت عادی شاید حرام نباشه ولی وقتی همین سخنان لهوی با سبک لهوی خونده میشه حرام میشه،درسته؟بر فرض گفتن یک شعر عاشقانه برای معشوق در حالت عادی حرام نیست ولی وقتی همین شعر با سبک و لحن معمول ومرسوم نزد اهل لهو خونده میشه، مشمول غناو حرام میشه،درسته؟

۲.منظورتون از مطالب مفید(غیرالهی) ومحتوای ارزشی چه مطالبی میباشد؟لطفا چند مثال بزنید تا مسئله روشن تر شود؟

۳.حاج آقا این که گفته شده موسیقی یا آواز مناسب مجالس لهو باشه منظور این نیست که مخصوص مجالس لهو باشه؟چون یک موسیقی وآواز میتونه طوری باشه که هم در مجالس لهو نواخته و خونده بشه و هم در مجالس غیر لهو ولعب درصورتی که برخی آهنگ ها صرفا مخصوص مجالس لهو و رقص و عیاشی هستن و برای خیلی از افراد هم کاملا واضح و شناخته شده هست.

۴.منظور آقای سیستانی از این که فرمودن مکلف میتونه با مراجعه به عرف مردم تشخیص بده کدام آواز وموسیقی مناسب مجالس لهو هست وکدام نیست دقیقا کدام عرف میباشد؟عرف متدین یا عرف غیر متدین را هم شامل میشود؟ اضافه بر اینکه حتی بسیاری از افراد متدین با تعریف غنا و مجالس لهو آشنا نیستند.

۵.شما که فرمودین منظور از مجالس لهو ولعب مجالسی هست که خالی از یاد خداست وانگیزه افراد از شرکت در آن عیاشی وخوشگذرانی وهوسرانی هست این تعریف میتونه شامل هر دورهمی بشه از جمله کوهنوردی با دوستان و انواع ورزش کردن با دوستان،رفتن به طبیعت با دوستان!آیا همه این موارد مصداق مجالس لهو ولعب هستند چون اکثریت آنها خالی از یاد خداست و انگیزه افراد خوشگذرانی هست؟

[محمدهادی 0]

سلام،حاج آقا عذر میخوام یه مطلب دیگه ای که در مورد غنا در رساله جامع اومده اینه که:

مسأله ۱۲۰۴. اگر در اذان و اقامه، صدا را در گلو به گونه‌‌ای بگرداند که غنا محسوب شود، یعنی به‌طور آواز‌خوانی که در مجالس لهو معمول است، اذان و اقامه را بگوید، حرام و باطل است و اگر غنا نشود، مکروه می‌باشد.

منظور آقای سیستانی اینه که گفتن اذان با ترجیع(چهچهه زدن:گردانیدن آواز در گلو) اگر به حد غنا برسه حرامه و گرنه مکروه هست،درسته؟یعنی اذان گفتن با صدای خوش به شیوه ای که معمول ومرسوم هست مکروه است؟

[محمدآبادی 84]

6 ساعت قبل، محمدهادی گفته است:

خیلی ممنون از توضیحات خوبتون حاج آقای محمدآبادی عزیز،حاج آقا ولی باز یکسری سوالات برای بنده حل نشده موند.وسواس بنده رو در این مورد ببخشید ولی خیلی از افراد متدین به این مسئله گرفتار هستن و تقریبا محلی نیست که ما روزانه با این مشکل مواجه نباشیم.

۱.منظور شما اینه گفتن سخنان لهوی در حالت عادی شاید حرام نباشه ولی وقتی همین سخنان لهوی با سبک لهوی خونده میشه حرام میشه،درسته؟بر فرض گفتن یک شعر عاشقانه برای معشوق در حالت عادی حرام نیست ولی وقتی همین شعر با سبک و لحن معمول ومرسوم نزد اهل لهو خونده میشه، مشمول غناو حرام میشه،درسته؟

۲.منظورتون از مطالب مفید(غیرالهی) ومحتوای ارزشی چه مطالبی میباشد؟لطفا چند مثال بزنید تا مسئله روشن تر شود؟

۳.حاج آقا این که گفته شده موسیقی یا آواز مناسب مجالس لهو باشه منظور این نیست که مخصوص مجالس لهو باشه؟چون یک موسیقی وآواز میتونه طوری باشه که هم در مجالس لهو نواخته و خونده بشه و هم در مجالس غیر لهو ولعب درصورتی که برخی آهنگ ها صرفا مخصوص مجالس لهو و رقص و عیاشی هستن و برای خیلی از افراد هم کاملا واضح و شناخته شده هست.

۴.منظور آقای سیستانی از این که فرمودن مکلف میتونه با مراجعه به عرف مردم تشخیص بده کدام آواز وموسیقی مناسب مجالس لهو هست وکدام نیست دقیقا کدام عرف میباشد؟عرف متدین یا عرف غیر متدین را هم شامل میشود؟ اضافه بر اینکه حتی بسیاری از افراد متدین با تعریف غنا و مجالس لهو آشنا نیستند.

۵.شما که فرمودین منظور از مجالس لهو ولعب مجالسی هست که خالی از یاد خداست وانگیزه افراد از شرکت در آن عیاشی وخوشگذرانی وهوسرانی هست این تعریف میتونه شامل هر دورهمی بشه از جمله کوهنوردی با دوستان و انواع ورزش کردن با دوستان،رفتن به طبیعت با دوستان!آیا همه این موارد مصداق مجالس لهو ولعب هستند چون اکثریت آنها خالی از یاد خداست و انگیزه افراد خوشگذرانی هست؟

سلام علیکم 

۱. رکن اصلی غنا، همان سبک و مدل خواندن و اجرا است.

۲. برخی مثال‌های آن در متن بالا از رساله جامع نقل شده است.

۳. معیار مناسبت با مجالس لهو و لعب است نه اختصاص به آن مجالس. 

۴. مناسبت با مجالس لهو و لعب مطلبی است که عرف متدین و لاابالی در آن دخلی ندارد. 

۵. در عرف به کوهنوردی و امثال آن مجلس هوسرانی و عیاشی گفته نمی‌شود.

[محمدآبادی 84]

3 ساعت قبل، محمدهادی گفته است:

سلام،حاج آقا عذر میخوام یه مطلب دیگه ای که در مورد غنا در رساله جامع اومده اینه که:

مسأله ۱۲۰۴. اگر در اذان و اقامه، صدا را در گلو به گونه‌‌ای بگرداند که غنا محسوب شود، یعنی به‌طور آواز‌خوانی که در مجالس لهو معمول است، اذان و اقامه را بگوید، حرام و باطل است و اگر غنا نشود، مکروه می‌باشد.

منظور آقای سیستانی اینه که گفتن اذان با ترجیع(چهچهه زدن:گردانیدن آواز در گلو) اگر به حد غنا برسه حرامه و گرنه مکروه هست،درسته؟یعنی اذان گفتن با صدای خوش به شیوه ای که معمول ومرسوم هست مکروه است؟

با سلام و احترام 

اذان گفتن با صدای خوش با گرداندن صدا در گلو تفاوت دارد. 

بله اگر به صورت ترجیع باشد، کراهت یا حرمت دارد. 

[محمدهادی 0]

خیلی ممنون از توضیحات خوبتون،

۱.حاج آقا منظورتون از توضیحات شماره۴که فرمودین مناسبت با مجالس لهو ولعب مطلبی است که عرف متدین ولاابالی در آن دخلی ندارد چیه؟

من منظور سوالم توضیحات مساله396هست که نوشته شده:

شایان ذکر است، معیار تشخیص این موضوع (کدام آواز عرفاً مناسب با مجالس لهو است و کدام آواز مناسب نیست یا کدام سبک خواندن عرفاً در نزد اهل لهو مرسوم است و کدام سبک مرسوم نیست)، به‌ عهدۀ شخص‌ مکلّف می‌باشد و مکلّف می‌تواند با مراجعه به عرف مردم، بسیاری از موارد آن‌ را تشخیص دهد.

۲.حاج آقا من عذر میخوام سوالم این همه طولانی شد ولی شما که فرمودین در عرف به کوهنوردی و امثال آن که خالی از یاد خداست و برای خوشگذرانی تشکیل میشود در عرف مجلس هوسرانی وعیاشی گفته نمیشود همین عرف به عروسی که پر از غنا ورقص وآواز هست هم هوسرانی وعیاشی نمیگویند و اسم آن را امیدو آرزوی پدر ومادر برای خوشحال کردن فرزند ازدواج کرده میدانندوصله رحم را هم به آن اضافه میکنند؟

حاج آقا واقعا این مسئله  لاینحل شده بنده کلی کتاب و نظرات علمای عظام امامیه را هم مطالعه کرده ام ولی واقعا نمیشه به یک نظر قطعی رسید و حتی نظر مرجع اعلم آقای سیستانی هم کلی سوالات مبهم ایجاد کرده!آهنگی عرفانی که الان شاید مناسبت با مجالس لهو لعب نداشته باشه زمانی در دربار شاهان هوسران وعیاش خوانده میشد!