محاسبه خمس حکم شخصی که سالیانی خمس پرداخت نکرده است

[حبیب 1]

بسمه تعالی
سلام علیکم
کسانی که سالها خمس نداده اند، قضاهای آنها را چطور حساب کنند ؟ کسانی که دستانشان به فقیه یا نماینده اش نمی رسند که مصالحه کنند. کدام سوالات خمس را باید جواب بدهند تا معلوم بشود قضاهای خمسشان چه قدر است ؟ 

[محسن زاده 227]

سلام علیکم

اگر فردی برای مدّتی حساب سال نداشته است و در این مدّت درآمدهایی داشته و با قسمتی از این درآمد، اموالی را خریداری کرده باشد و قسمتی را صرف هزینه‌های جاری زندگی یا كسبش نموده است و حال، قصد پرداخت خمس اموالش را داشته باشد، حکم خمس اموال وی از این قرار است:

 

الف. اگر آن اموال را با درآمد بین سال تهیه کرده، چنانچه مؤونه بوده مثل خانه مسکونی، لباس، ماشین شخصی، اثاث منزل و... و در همان سال از آن استفاده کرده، به آنها خمس تعلّق نمی‌گیرد و اگر مؤونه نبوده، مثل ابزار کار، مال التجاره، وسایلی که جزء لوازم فعلی زندگی نیست، باید خمسش را به قیمت فعلی پرداخت نماید.

 

ب. اگر آن اموال را با مال مخمّس یا در حکم مخمّس مثل ارث تهیه کرده، خمس ندارد؛ مگر آنکه مال‌التجاره باشد که ترقّی قیمتش خمس دارد.

 

ج. اگر آن اموال را با درآمد سالگشت شده خریداری کرده، چنانچه ثمن (قیمت) معامله به صورت کلّی در ذمّه باشد، پرداخت خمس به قیمت خرید کافی است؛ مگر مال التجاره که به قیمت فعلی خمسش واجب است و چنانچه آن را با ثمن کلّی در ذمه نخریده بلکه به ثمن شخصی از فروشنده‌ای که شیعه دوازده امامی است خریده، پراخت خمس به قیمت فعلی واجب می‌باشد.

 

د. اگر این اموال با ترکیبی از موارد فوق (موارد الف، ب، ج) تهیه شده‌اند، سهم هر مورد را مشخص نموده و نسبت به هر مورد، باید به حکم همان مورد عمل نمود.

 

ه‍ . اگر معلوم نیست این اموال را با چه مالی تهیه کرده مجددا سوال کنید تا جواب داده شود

 

 شایان ذکر است اگر اموال مذکور، پول نقد اضافی، پول پس‌انداز شده برای مخارج ازدواج و مانند آن باشد كه از درآمد بین سال ذخیره شده و سال خمسی بر آن سپری شده است، باید خمس آنها پرداخت شود

[حبیب 1]

.:
بسمه تعالی
سلام علیکم
۱. کسی چند سال پیش، چیزی را (مثلاً لباسی) خریده که به آن چیز نیاز نداشت، پول داشت و آن از چیز خوشش آمد و خرید. معلوم است خمس بر آن تعلق میگیرد. آن شخص خمس آن را نداد ولی بعد از چند روز اگر آن چیز را استفاده کرد (مثلاً در خانه زیاد لباس دارد ولی این را هم خریده و این بار همین لباس را هم پوشید)، آیا خمس آن چیزها را باید بپردازد ؟

۲. فرض کنید، کسی مثلاً ۳۵ یا ۴۰ سال دارد و سالها است که خمس نمی دهد. یا وجوب خمس را نمی دانست یا عمدا نمی داد یا به هر چیز نمی داد. 
 از اول روز شروع به کار (فرضا در سال ۲۰۰۰ میلادی، در تاریخ ۲۳ فوریه شروع به کار کرده) تا به حال خمس نمی پردازد. الان توبه کرد و میخواهد خمسش را در هر سال در تاریخ ۲۳ فوریه حساب کند و بپردازد.
 آیا آن سالها که (۲۰ سال که در همین تارخ ۲۳ فوریه حساب نکرده و نپرداخته)، الان باید خمس همین سالها را (در تاریخ ۲۳ فوریه را) حساب کند؟ مثلاً این طور:
(به یادش بیاورد که در سال):
سال ۲۰۰۱ ، ۲۳ فوریه چه قدر پول داشت ، چه قدر .... (آن چیزها که بر آنها خمس تعلق می گیرد حساب کند.)
۲۰۰۲, ۲۳ فوریه.....
۲۰۰۳, ۲۳ فوریه....
....
تا به سال ۲۰۲۱، ۲۳ فوریه

[حسینی 3]

در در ۱۴۰۰/۵/۲ در 15:42، حبیب گفته است :

۱. کسی چند سال پیش، چیزی را (مثلاً لباسی) خریده که به آن چیز نیاز نداشت، پول داشت و آن از چیز خوشش آمد و خرید. معلوم است خمس بر آن تعلق میگیرد. آن شخص خمس آن را نداد ولی بعد از چند روز اگر آن چیز را استفاده کرد (مثلاً در خانه زیاد لباس دارد ولی این را هم خریده و این بار همین لباس را هم پوشید)، آیا خمس آن چیزها را باید بپردازد ؟

بسمه تعالی

١. اگر قبل از سال خمسی مورد استفاده قرار نگرفته باشد در اینصورت خمس دارد و اگر قبل از سال خمسی مورد استفاده قرار گرفته باشد و مناسب شانش باشد، خمس ندارد. 

[محسن زاده 227]

در در ۱۴۰۰/۵/۲ در ۱۵:۴۲، حبیب گفته است :

۲. فرض کنید، کسی مثلاً ۳۵ یا ۴۰ سال دارد و سالها است که خمس نمی دهد. یا وجوب خمس را نمی دانست یا عمدا نمی داد یا به هر چیز نمی داد. 
 از اول روز شروع به کار (فرضا در سال ۲۰۰۰ میلادی، در تاریخ ۲۳ فوریه شروع به کار کرده) تا به حال خمس نمی پردازد. الان توبه کرد و میخواهد خمسش را در هر سال در تاریخ ۲۳ فوریه حساب کند و بپردازد.
 آیا آن سالها که (۲۰ سال که در همین تارخ ۲۳ فوریه حساب نکرده و نپرداخته)، الان باید خمس همین سالها را (در تاریخ ۲۳ فوریه را) حساب کند؟ مثلاً این طور:
(به یادش بیاورد که در سال):
سال ۲۰۰۱ ، ۲۳ فوریه چه قدر پول داشت ، چه قدر .... (آن چیزها که بر آنها خمس تعلق می گیرد حساب کند.)
۲۰۰۲, ۲۳ فوریه.....
۲۰۰۳, ۲۳ فوریه....
....
تا به سال ۲۰۲۱، ۲۳ فوریه

سلام علیکم بله به همین نحو محاسبه نماید و اما به دو امر توجه داشته باشد

اول: اگر به کالای فرد خمس تعلّق بگیرد و وی خمس آن را نپردازد و کالا در سال جدید، ترقی قیمت نماید و شخص در بین همان سال آن را بفروشد و سود آن، تا پایان سال خمسی جدید باقی بماند،چنانچه بخواهد خمس بدهد، باید خمس اصل مال و تمام سود حاصل از سهمِ خمس را بدهد و همچنین لازم است خمس سودِ سهم خویش را نیز بپردازد و بنابر احتیاط واجب، تنها پرداخت خمس مال موجود در انتهای سال خمسی جدید، کافی نیست.

 

به طور مثال فردی با درآمد بین سال کالایی را به قصد تجارت خریداری می‌کند؛ قیمت کالا سر سال خمسی صد هزار ریال است که خمس آن را نمی‌دهد و در سال بعد که قیمت کالا صد و پنجاه هزار ریال می‌شود آن را می‌فروشد و این صد و پنجاه هزار ریال تا آخر سال باقی می‌ماند. اکنون فرد برای پرداخت خمس باید:

 

الف. بیست هزار ریال به عنوان خمس اصل مال بپردازد.

 

ب. تمام سودی که از سهم خمس به دست آمده (ده هزار ریال) را نیز بپردازد.

 

ج. خمس سود سهم خویش (چهل هزار ریال) که هشت هزار ریال می‌باشد را نیز بپردازد که در نتيجه، مجموع مالی که فرد می‌پردازد، سی و هشت هزار ریال می‌گردد و بنابر احتیاط واجب، پرداخت سی هزار ریال به عنوان خمس مال موجود در انتهای سال خمسی جدید، کافی نیست.

 دوم: اگر شیئی كه خمس به آن تعلّق گرفته از اشیایی باشد كه منافع آن در عرف اجاره داده می‌شود مثل خانه، مغازه، تاکسی و مانند آن، چنانچه پرداخت خمس آن شیء را به تأخیر بیاندازد، باید ‌اجاره بهای یک پنجم آن مال را هم بابت مدتی كه پرداخت خمس را به تأخیر انداخته، بپردازد هرچند آن را به دیگری اجاره نداده باشد.