کارشناس عقائد تقوی 1 ارسال شده در 2 مهر 1404 کارشناس عقائد اشتراک گذاری ارسال شده در 2 مهر 1404 چرا تمام پیامبران (ص) و امامان (ع) مرد بودند؟ پاسخ اجمالی نبوت و امامت مسئولیتهایی سنگین و اجتماعی هستند که با ویژگیهای جسمی و روحی زنان، و نیز با ملاحظات شرعی مانند حفظ عفاف و عدم اختلاط، سازگار نیستند. با این حال، این موضوع به معنای پایینتر بودن جایگاه زنان نیست؛ بلکه زنان بزرگی چون حضرت زهرا (س) و حضرت مریم (س) در جایگاههایی قرار دارند که از بسیاری از پیامبران نیز برترند. در قرآن نیز زنان مؤمن به عنوان الگو معرفی شدهاند. همچنین برخی مفسران اسلامی امکان نبوت زنان را رد نکردهاند. بنابراین، این مسئله نه یک شبهه قطعی است و نه دلیلی بر تبعیض، بلکه مبتنی بر حکمت الهی و تناسب مسئولیتها با تواناییهاست. پاسخ تفصیلی در ابتدا باید گفت که خداوند میان مرد و زن در کمال و ارزش انسانی هیچ تفاوتی قائل نشده است؛ در قرآن آمده است: «ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را گروهها و قبیلهها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ گرامیترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست»[1]؛ بنابراین، ارزش و شایستگی نزد خداوند به تقوا و پرهیزگاری است، نه جنسیت. رسالت و امامت مسئولیتهایی بسیار سنگین و ویژه دارند که شامل حضور فعال در میان مردم، رهبری جامعه، قضاوت، و حتی شرکت در نبردها میشود. این وظایف سخت با ویژگیهای خلقت زن ناسازگار است. امام علی (ع) فرمودند: «زن مانند گل لطیف است، نه جنگجو و کارگزار.» [2] همچنین پیامبر اکرم (ص) زنان را به بلور تشبیه کردهاند که باید با دقت و ملایمت با آنها رفتار شود. [3] با توجه به حساسیتها و ویژگیهای روحی و جسمی زنان که در روایات نیز بیان شده، زنان نمیتوانند در مقام پیامبری و امامت قرار بگیرند، چرا که عدل الهی مقتضی آن است که هر مسئولیتی به اهلش واگذار شود.[4] وظایف پیامبری و امامت بسیار سنگین است و با توانمندیهای ویژهای همراه است که برای زنان مناسب نیست. از سوی دیگر، خداوند مردان را به عنوان قوام و سرپرست زنان معرفی کرده است. [5] همچنین حفظ عفاف و جلوگیری از اختلاط زن و مرد نامحرم از حکمتهای حضور زنان در جایگاه پیامبری و امامت جلوگیری میکند. در این راستا، بهترین حالت برای زنان همچنانکه در روایات نیز بیان شده، به حداقل رساندن ارتباط با نامحرمان است. [6] با این حال، این که مقام رسالت به زنان داده نشده به معنای پایینتر بودن شأن آنها نیست. حضرت زهرا (سلام الله علیها) با وجود اینکه پیامبر و امام نبودند، مقامشان از بسیاری از انبیاء بالاتر است[7] و ایشان با وجود آنکه امام نبودند اما حجت خدا بر فرزندانشان هستند. [8] در قرآن خداوند برخی زنان مؤمن را به عنوان اسوه معرفی کرده است؛ که نشان از جایگاه عالی آنها دارد؛ برای نمونه خداوند در مورد آسیه همسر فرعون می فرماید: «و خداوند برای کسانی که ایمان آورده اند، به همسر فرعون مثل زده است؛ آن گاه که گفت: پروردگارا! برای من نزد خویش در بهشت خانه ای بساز و مرا از فرعون و کردار او نجات بده و مرا از گروه ستمگر رهایی بخش»[9] و یا حضرت مريم به مقامى رسيد كه از بهشت برايش غذا مىآمد، ولى حضرت زكريا با آن كه پيامبر بود برايش غذاى بهشتى نمىآمد.[10] در پایان باید گفت که هیچ آیهای به طور صریح نبوت زنان را نفی نکرده است و حتی در ادیان پیشین به زنانی به عنوان پیامبر اشاره شده است، مانند زنی به نام آنّا؛ در "انجیل لوقا" آمده است: «در معبد زنی میزیست که از پیامبران بود به نام آنّا، دختر فنوئیل از قبیلهٔ اشیر که بسیار سالخورده بود. او پس از هفت سال زندگی زناشویی، شوهرش را از دست داده بود»؛[11] در اسلام نیز برخی از نظریه پردازان بر این باور هستند که زن می تواند در مقام پیامبر ایفای نقش کند مانند قرطبی که در تفسیر خود این نظریه را مطرح می کند[12] و ابن کثیر نیز بر این باور است که برای پیامبری زنان منعی وجود ندارد.[13] نتیجهگیری این پرسش نه یک شبهه قطعی است و نه چالشی بیپاسخ. دلایل متعددی برای آن وجود دارد و در عین حال، جایگاه زنان در دین اسلام بسیار والا و محترم است. نبوت و امامت مسئولیتهایی خاصاند که بر اساس حکمت الهی به مردان واگذار شدهاند، اما این به هیچوجه به معنای برتری ذاتی آنان نیست. [1] حجرات/ 13 «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ» [2] نهج البلاغه، نامه 31 «فإنَّ المَرأَةَ رَيحانَةٌ و لَيسَت بِقَهرَماَنةٍ» [3] الاستيعاب في معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، ج: 1، ص: 140 «رفقًا بالقوارير» [4] التشريع الإسلامي مناهجه و مقاصده، المدرسي، السيد محمد تقي، ج: 7، ص: 63 [5] نساء/ 34 «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ» [6] وسائل الشيعة - ط الإسلامية، الشيخ حرّ العاملي، ج: 14، ص: 43 [7] بحار الأنوار - ط مؤسسةالوفاء، العلامة المجلسي، ج: 43، ص: 12 [8] العقائد الحقّة، الصدر، السيد علي، ج: 1، ص: 352 [9] تحریم/ 11 «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِنْدَكَ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ» [10] آلعمران/ 37 «كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ». [11] انجیل لوقا، باب 2 آیه 36 [12] تفسير القرطبي، القرطبي، شمس الدين، ج: 4، ص: 83 [13] البداية والنهاية - ط إحياء التراث، ابن كثير، ج: 2، ص: 70-71 وضعیت: پاسخدادهشده توسط: تقوی لینک به دیدگاه به اشتراک گذاری در سایت های دیگر More sharing options...
ارسال های توصیه شده