هدف از بعثت انبیاء (ع) چیست؟

[تقوی 1]

هدف از بعثت انبیاء (ع) چیست؟

 

پاسخ اجمالی:

بعثت پیامبران در جهت اهداف با اهمیت و متعددی بوده است همانند: هدایت انسان‌ها به‌سوی توحید، آموزش و تربیت اخلاقی، تحقق عدالت اجتماعی، یادآوری معاد و..... به تعبیر دیگر، آنان آمده‌اند تا انسان‌ها را از غفلت و جهل رها کرده، روح و جامعه را پاکسازی کنند و زمینه تقرب به خدا را فراهم سازند.

 

پاسخ تفصیلی:

بعثت انبیاء (ع) شامل اهداف و جوانب مختلفی است که هر کدام از آن ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند که به برخی از مهمترین آن ها اشاره می نمائیم:

توحید:

پیامبران آمده‌اند تا مردم را به پرستش خداوند یکتا و ترک شرک و بت‌پرستی دعوت کنند؛ دعوت به توحید، پایه و اساس تمامی ادیان الهی می باشد؛ در قرآن کریم نیز بارها بر این اصل تأکید شده است به عنوان مثال خداوند متعال در سوره مبارکه نحل میفرماید: «وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ».[1]

ما در هر امتی رسولی برانگیختیم که (بگوید): خدا را بپرستید و از طاغوت اجتناب کنید.

پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «وانبعث فيهم النبيين مبشرين و منذرين ليهلك من هلك عن بينة ، ويحيى من حي عن بينة ، وليعقل العباد عن ربهم ما جهلوا ، وعرفوه بربوبيته بعد ما أنكروا ، ويوحدوه بالالهيه بعد ما أضدوه».[2]

و از میان آنها پیامبرانی مژده دهنده و بیم دهنده فرستاده شدند، تا هر که هلاک می شود با دلیل روشن هلاک شود، و هر که زنده می ماند با دلیل روشن زنده گردد، و تا بندگان درباره پروردگارشان آنچه را که نمی­دانستند، بفهمند و ربوبیت او را پس از آنکه انکار می­کردند، بشناسند و او را پس از آنکه با او مخالفت می کردند، در الوهیت یگانه بدانند.

معاد:

پیامبران مردم را از وجود دنیای دیگری به نام آخرت آگاه می‌کنند؛ آنها تأکید می‌کنند که انسان‌ها باید در این دنیا به گونه‌ای رفتار کنند که در آخرت به پاداش الهی برسند و از عذاب دور بمانند؛ در حقیقت، معاد و روز قیامت یک یادآوری مستمر برای انسان‌ها است تا اعمال خود را با دقت و توجه بیشتری انجام دهند.

تأکید بر مسأله معاد، انسان‌ها را به سوی رفتارهای درست هدایت می‌کند؛ قرآن در این رابطه چنین بیان نموده است: «وَاتَّقُوا يَوْمًا تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ».[3]

از روزی بترسید که در آن به سوی خدا بازگردانده می‌شوید.

عدالت:

یکی دیگر از اهداف مهم پیامبران، برقراری عدالت در جامعه و مبارزه با ظلم و فساد می باشد؛ مثلاً حضرت صالح (ع) با اسراف و تبذیر، حضرت لوط (ع) با مفاسد جنسی و حضرت شعیب (ع) با کم‌فروشی مبارزه می‌کردند؛ این مبارزات نشان‌دهنده اهمیت عدالت در تعالیم الهی است.

اهمیت این مسأله را در قرآن کریم نیز می توانیم به وضوح مشاهده نمائیم، آنجا که می فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ».[4]

همانا پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب و میزان نازل کردیم تا مردم به عدالت قیام کنند.

تعلیم و تربیت:

پیامبران به آموزش و تربیت انسان‌ها می‌پردازند تا آنها را به سمت فضایل اخلاقی و معنوی هدایت کنند، آنها به انسان‌ها می‌آموزند چگونه در زندگی خود به درستی رفتار کنند و به کمال برسند.

خداوند متعال در سوره مبارکه بقره، اینگونه از این مسأله سخن به میان آورده است: «كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ».[5]

همان‌گونه که در میان شما رسولی از خودتان فرستادیم تا آیات ما را بر شما بخواند و شما را تزکیه کند و کتاب و حکمت بیاموزد و آنچه نمی‌دانستید به شما بیاموزد.

تزکیه و تقوا:

پیامبران تلاش می‌کنند تا انسان‌ها را از ناپاکی‌ها پاک کنند و به سوی تقوا و پرهیزگاری هدایت کنند؛ این پاکسازی روحی و اخلاقی، یکی از مراحل مهم در مسیر کمال و نزدیکی به خداوند است.

دیدگاه قرآن کریم در این رابطه نیز چنین می باشد: «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ».[6]

اوست که در میان مردم بی‌سواد، پیامبری از خودشان برانگیخت تا آیات او را بر آنان بخواند و آنان را تزکیه کند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد.

آزادی:

پیامبران با آموزش‌های خود سعی می‌کنند انسان‌ها را از غل و زنجیرهای مختلفی مانند خرافات، جهل و ظلم آزاد کنند؛ آنها به انسان‌ها کمک می‌کنند تا به شناخت صحیح و درستی از دنیا و دین دست یابند.

خداوند در قرآن کریم بیان می کند، کسانی که از پیامبر اکرم (ص) پیروی کنند: «وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ».[7]

از دوش آنان قید و بندهایی را که برایشان بوده است بر می دارد.

لذا به طور خلاصه باید گفت پیامبران آمده‌اند تا انسان‌ها را از غفلت بیدار کنند، آنها را به سوی خداوند متعال هدایت کنند و جامعه‌ای سالم و عادلانه بسازند.

 

 

---

[1] نحل/ 36

[2]  بحار الأنوار - ط مؤسسةالوفاء، العلامة المجلسي، ج: 11، ص: 38.  

[3] بقرة/ 281

[4] حدید/ 25

[5] بقرة/ 151

[6] جمعة/ 2

[7] اعراف/ 157