کارشناس عقائد تقوی 1 ارسال شده در 12 ساعت قبل کارشناس عقائد اشتراک گذاری ارسال شده در 12 ساعت قبل برزخ چیست و چه دلیلی بر اثبات برزخ وجود دارد؟ برزخ به عنوان یکی از مفاهیم اساسی در اعتقادات اسلامی، مرحله‌ای میانی بین مرگ و روز قیامت است؛ این دوره از حیات پس از مرگ، مکانی است که روح انسان‌ها در آن اقامت می‌کند و تا زمانی که روز قیامت فرا رسد و حساب و کتاب نهایی انجام شود، تجربه‌ای از عذاب یا نعمت‌های اخروی را تجربه می‌کند. برزخ در قرآن کریم برزخ به معنای فاصله و حائل بین دو شئ است[1] و از این جهت است که در اصطلاح دینی نیز به حالت پس از مرگ و پیش از روز قیامت برزخ می گویند؛ این مفهوم در قرآن کریم و احادیث اهل بیت (علیهم‌السلام) به وضوح بیان شده است. آیات متعددی در قرآن کریم در مورد برزخ (عالمی میان زندگی دنیوی و قیامت) وجود دارد که به جهت اختصار به برخی از مهمترین آن ها اشاره می نمائیم: یکی از آیاتی که به برزخ اشاره دارد در سوره مبارکه مؤمنون، می باشد که می فرماید: شاید کاری شایسته انجام دهم در آنچه که ترک کرده‌ام. هرگز، این فقط کلمه‌ای است که او می‌گوید، و از پشت سرشان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند. [2] این آیه بیان می‌کند که پس از مرگ، انسان‌ها وارد مرحله‌ای به نام برزخ می‌شوند که تا روز قیامت ادامه دارد. همچنین در جایی دیگر از قرآن کریم چنین آمده است: کسانی که فرشتگان جانشان را می‌گیرند در حالی که نیکوکارند، می‌گویند: سلام بر شما، وارد بهشت شوید به سبب آنچه که انجام داده‌اید. [3] این موضوع در آیات: سوره مبارکه نساء، آیه 97[4] - سوره مبارکه أنفال، آیه 50[5] - سوره مبارکه أنعام، آیه 93[6] - سوره مبارکه نوح، آیه 25[7] و... نیز بیان شده است. قرآن کریم در آیات متعددی حیات دنیوی و برزخی را با آخرت مقایسه و کوتاهی حیات دنیوی و برزخی را نسبت به آخرت مورد تاکید قرار می دهد؛ در آیه‌ای چنین آمده است: «بگو شما جز اندکی درنگ نکردید اگر شما می‌دانستید»[8] ؛ همین معنا در آیات متعدد دیگری نیز تکرار شده است[9]؛ مفسران نیز به کوتاه بودن مدت دنیا و برزخ، نسبت به زندگی اخروی بی‌پایان اشاره نموده اند.[10] لذا از دیدگاه قرآن کریم، زندگی در دنیا و برزخ، بخش کوچکی از زندگی انسان را تشکیل می‌دهد و به ما یادآوری می‌کند که توجه و هدف اصلی خود را بر زندگی اخروی قرار دهیم. برزخ در روایات اهل البیت(علیهم السلام) اهل بیت (علیهم‌السلام) در احادیث و روایات خود به تفصیل به موضوع برزخ پرداخته‌اند؛ و این نکته نیز شایان ذکر است که واژه "قبر" در برخی موارد به "عالم برزخ" اشاره دارد؛ به عنوان مثال، امام علی بن حسین (ع) فرمودند: سخت‌ترین ساعات زندگی فرزند آدم سه ساعت است: ساعتی که فرشته مرگ را مشاهده می‌کند، ساعتی که از قبرش برمی‌خیزد، و ساعتی که در پیشگاه خداوند تبارک و تعالی می‌ایستد، پس یا به بهشت می‌رود یا به جهنم. سپس فرمودند: ای فرزند آدم، اگر هنگام مرگ نجات یافتی، پس رستگاری، وگرنه هلاک شدی. و اگر هنگامی که در قبرت گذاشته می‌شوی نجات یافتی، پس رستگاری، وگرنه هلاک شدی. و اگر هنگامی که مردم بر صراط حمل می‌شوند نجات یافتی، پس رستگاری، وگرنه هلاک شدی. و اگر هنگامی که مردم برای پروردگار جهانیان برمی‌خیزند نجات یافتی، پس رستگاری، وگرنه هلاک شدی. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: "وَ مِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ"[11] «و پشت سرشان برزخی است تا روزی که برانگیخته می‌شوند.» و فرمودند: آن برزخ همان قبر استلبز و برای آنان در آن زندگی سختی خواهد بود. به خدا قسم، قبر یا باغی از باغ‌های بهشت است، یا حفره‌ای از حفره‌های آتش. سپس رو به مردی از همنشینان خود کرد و به او گفت: ساکن آسمان (خداوند) می‌داند که چه کسی ساکن بهشت و چه کسی ساکن آتش است، تو کدام یک از این دو هستی؟ و کدام یک از این دو، سرای توست؟[12] توضیحات امام سجاد (علیه‌السلام) درباره قبر بیانگر این نکته لطیف است که هرگاه تعبیر قبر در قرآن و روایات بیاید، مراد همان نظام برزخ است و نه قبر مادی و خاکی؛ این فهم از "قبر" به ما کمک می‌کند تا بهتر مفهوم برزخ و مسائل مربوط به آن را درک کنیم. امام صادق علیه السلام نیز برزخ را همان قبر دانسته [13]و در پاسخ به سوال از اینکه برزخ چیست؟ فرمودند: برزخ همان قبر از زمان مردن تا زمان قيامت، می باشد.[14] روایات دیگری که حیات برزخی را اثبات می کنند: حدیث قلیب بدر: پیامبر (صلی الله علیه وآله) پیش از حرکت به سوی مدینه، بر سر چاهی که جسد کشته شدگان بدر در آنجا وجود داشت حاضر شد و تک تک آنان را به نام و نام پدرشان صدا زد و گفت: ای عتبة بن ربیعه، ای شیبة بن ربیعه، ای ابوجهل بن هشام، ای ابوالبختری، ای عقبة بن ابی‌معیط، ای نضر بن حارث، ای نوفل بن خویلد، ای ربیعة بن اسود، چه خویشاوندان و امتی بدی برای پیامبر خود بودید! مرا تکذیب کردید، در حالی که دیگران مرا تصدیق کردند؛ مرا از شهر بیرون کردید، در حالی که دیگران پناهم دادند؛ به جنگ با من آمدید، در حالی که دیگران مرا یاری کردند.[15] گفتند: ای پیامبر خدا! آیا با گروهی که مرده‌اند، سخن می‌گویی؟ حضرت فرمود: آن‌ها دانسته‌اند که آنچه پروردگارشان به آن‌ها وعده داده، حق است و در روایتی دیگر بیان شده است: حضرت فرمود: شما شنواتر از آنان به آنچه می‌گویم، نیستید، اما آن‌ها نمی‌توانند پاسخم را بدهند. [16] احادیث عرضه اعمال بر پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم): در روایتی صحیح از امام هشتم (علیه‌السّلام)، آمده است که تمامی اعمال بندگان، چه نیک و چه بد، به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) ارائه می‌شود.[17] که نشان دهنده این می باشد که اعمال امت بر پیامبر اکرم (ص) در عالم برزخ عرضه می شود. احادیث أنس میت با کسانی که به زیارتش می روند: از امام صادق (علیه‌السلام) چنین نقل شده است که اموات در هنگام رفتن نزد قبر آن ها با شما انس می‌گیرند و زمانی که از آن‌ها دور شوید، دلتنگ می‌شوند. [18] احادیث زیارت اهل قبور: إمام علي (عليه السلام) هنگامی که از کنار قبرستانی عبور می کردند چنین فرمودند: "سلام بر شما ای اهل قبرها، شما پیشینیان ما هستید و ما دنباله‌رو شما هستیم و ان شاء الله ما به شما ملحق خواهیم شد؛ اما خانه‌ها سکونت یافتند، و زنان ازدواج کردند، و اموال تقسیم شدند؛ این خبر از طرف ماست. کاش می‌دانستم خبر شما چیست؟" سپس گفت: "اگر آن‌ها به حرف می‌آمدند، می‌گفتند: تقوا بهترین زاد و توشه است."[19] نتیجه‌گیری برزخ به عنوان پلی میان دنیا و آخرت، اهمیت ویژه‌ای در آموزه‌های اسلامی دارد؛ این مرحله به انسان‌ها نشان می‌دهد که زندگی پس از مرگ متوقف نمی‌شود و حتی قبل از روز قیامت، انسان‌ها به نوعی پاداش یا عذاب اعمال خود را تجربه خواهند کرد؛ فهم صحیح از برزخ و ارتباط آن با معاد، به مسلمانان کمک می‌کند تا به اهمیت اعمال نیک و پرهیز از گناهان در زندگی دنیوی پی ببرند و برای آینده اخروی خود آماده شوند؛ اعتقاد به برزخ و معاد، انگیزه‌ای قوی برای پیروی از دستورات الهی و انجام اعمال صالح فراهم می‌آورد و انسان‌ها را به سوی یک زندگی متعالی و پر از نیکی هدایت می‌کند. [1] النهایة فی غریب الحدیث و الأثر: ابن الأثیر، مجد الدین، ج1، ص118 https://B2n.ir/t00068 [2] مؤمنون: 100- (لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ) https://B2n.ir/z17243 [3] نحل: 32 – (الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ۙ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ) https://B2n.ir/q43760 [4] نساء: 97 -( إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ ۖ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا ۚ فَأُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا) https://B2n.ir/a84407 [5] أنفال: 50 – (وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا ۙ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ) https://B2n.ir/n50556 [6] أنعام: 93 – (...وَلَوْ تَرَىٰ إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِكَةُ بَاسِطُو أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ ۖ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنْتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ) https://B2n.ir/g94929 [7] نوح: 25 – (مِمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصَارًا) https://B2n.ir/m41004 [8] مؤمنون: 114 «قَالَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا لَوْ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» https://B2n.ir/k90312 [9] طه: 103 و 104 https://B2n.ir/s46814 / روم: 55 https://B2n.ir/s85388 / احقاف: 35 https://B2n.ir/q61117 / یونس: 45 https://B2n.ir/t61568 / نازعات: 46 https://B2n.ir/r25814 [10] مجمع البیان فی تفسیر القرآن: الشیخ الطبرسی، ج7، ص 192 https://B2n.ir/h02304 / همان: ج6، ص649 https://B2n.ir/r81196 [11] مؤمنون: 100 https://B2n.ir/z17243 [12] الخصال: الشيخ الصدوق، جلد: 1، صفحه: 119. https://lib.eshia.ir/15339/1/119 / بحار الأنوار: العلامه المجلسی، ج6، ص159 https://B2n.ir/s42816 [13] تفسیر نور الثقلین: العروسی الحویزی، الشیخ عبد علی، ج3، ص553 https://B2n.ir/m83095 [14] همان، ص554 https://B2n.ir/y19496 [15] بحار الأنوار: العلامه المجلسی، ج18، ص188 https://B2n.ir/b01232 [16] همان: جلد : 19 صفحه : 346 https://lib.eshia.ir/11008/19/346 [17] الکافی: الشیخ الکلینی، ج1، ص220 https://B2n.ir/x12095 [18] مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول: العلامة المجلسي، ج14، ص191 https://B2n.ir/n71302 [19] بحار الأنوار: العلامه المجلسی، ج75، ص71 https://B2n.ir/d8479 وضعیت: پاسخ‌داده‌شده توسط: تقوی لینک به دیدگاه به اشتراک گذاری در سایت های دیگر More sharing options...
ارسال های توصیه شده