رفتن به مطلب

دیدگاه ادیان مختلف در مورد زندگی پس از مرگ چیست و در این باره چه اشتراکات و تفاوت‌هایی وجود دارد؟


تقوی

ارسال های توصیه شده

  • کارشناس عقائد

دیدگاه ادیان مختلف در مورد زندگی پس از مرگ چیست و در این باره چه اشتراکات و تفاوت‌هایی وجود دارد؟

 

اعتقاد به معاد، یا حیات پس از مرگ، یکی از اصول بنیادین بسیاری از ادیان الهی است؛ این اعتقاد شامل باور به بازگشت انسان‌ها پس از مرگ به زندگی دوباره و حسابرسی اعمال آن‌ها در جهان آخرت است؛ حال به مواردی از این اعتقادات مشترک در ادیان مختلف اشاره می شود:

زرتشتیان:

زرتشتیان باور دارند که پس از مرگ، روان انسان به مدت سه روز در اطراف بدن به مراقبت از زندگی گذشته‌اش می‌پردازد؛ بعد از این مدت، بدن به سوی داوری هدایت می‌شود؛ در این فرآیند، پندار، گفتار و کردار نیک در ترازویی با پندار، گفتار و کردار بد سنجیده می‌شود؛ یکی دیگر از اعتقادات زرتشتیان، باور به پل صراط است؛ به این صورت که اگر فردی نیکوکار باشد، از پل به سلامت عبور کرده و وارد بهشت می‌شود؛[1] این باورهای زرتشتیان نشان‌دهنده اعتقاد عمیق آن‌ها به معاد و باور به عدالت الهی و حسابرسی دقیق در آخرت می باشد.

یهودیت:

در تورات فعلی یهود، به جز یکی دو مورد اشاره مبهم[2] و یک بار اشاره صریح،[3] سخنی از روز قیامت به میان نیامده است؛ اما در کتاب تلمود، به وفور از قیامت سخن گفته شده است؛ همچنین در کتاب عهد عتیق مطالبی در مورد وعده پیامبران به قیامت بیان شده است؛ پیامبرانی چون اشعیا، ارمیا، حزقیال و هوشع با بیانات شیوای خود به بنی اسرائیل هشدار می‌دادند و آنان را از عاقبت کارهای زشت و ناروایشان برحذر می‌داشتند؛ این پیامبران به بنی اسرائیل یادآوری می‌کردند که در صورت ادامه کارهای نادرستشان اسارتی ذلت‌بار در پیش خواهند داشت.[4]

در کتاب عهد عتیق، یکی از کتب مقدس یهودیان، آمده است: «اما مردگان قوم تو زنده شده از خاک برخواهند خواست زیرا شبنم تو بر بدن‌های ایشان خواهد نشست.» [5] این بیان نشان‌دهنده باور به زنده شدن مردگان در میان یهودیان می باشد.

مسیحیت:

از مطالب کتاب مقدس مسیحیان درباره قیامت، به روشنی می‌توان فهمید که مسیحیان نیز به معاد باور دارند؛ آن‌ها معتقدند که انسان‌ها پس از مرگ در عالم آخرت محاکمه می‌شوند و بر اساس اعمالشان به بهشت یا جهنم راه می‌یابند؛ کتاب مقدس مسیحیان به وضوح به این موضوع اشاره کرده است.[6]

در عهد جدید، یکی از کتب مقدس مسیحیان، آمده است:  از قبر بیرون بیایند، تا کسانی که خوبی کرده اند، به زندگی جاوید  برسند و کسانی که بدی کرده اند، محکوم گردند؛[7] این بیان در کتاب مسیحیان نشان از اعتقاد به معاد دارد.

 بودا:

از اعتقادات بودئیسم اینگونه ذکر کرده اند زمانی که انسان می میرد ذهن ما تمام گرایش ها، توانایی ها را که در طول حیات کسب کرده  است دوباره در نقطه لقاع یافته مستقر می شود و زمانی که نطفه رشد می کند و بزرگ می شود تولد دوباره شکل می گیرد و فرد جدید با کارکتر های ذهنی فرد پیشین شکل می گیرد.[8] در کتاب مقدس آنها چنین آمده است سنسار( به معنای سرگردانی) که مراد از آن اقیانوس زندگانی و مرگ است یعنی دوباره زائیده شدنهای بی پایان که رهرو از آن نجات پیدا نمی کند مگر از راه شناسائیی آئیین حقیقی که به نیروانه می برد.[9]

هندو:

در آیین هندو نیز اعتقاد به تناسخ یک اعتقاد اصیل و ثابت شده است در کتاب مقدس آنها در این مورد آمده است  همان گونه که آدمی دلق ژنده بر می کند و جامعه نو می پوشد جان نیز تن های فرسوده را فروهلد و در تن های تازه جای گیرد [10] و در تبیین تناسخ بیان می دارند که برای آدمی در لحظه مرگ سه وصف است یا انسان با غلبه وصف( ست) غالب را توحی می کند که در این صورت درک پرودگار می کند و یا انسان با وصف( رج) غالب را توحی می کند که در این صورت در بدن های قوم ظهور می کند که به طمع نتیجه کار می کنند و یا انسان در هنگام مرگ وصف( تم) در او غلبه دارد لذا در غالب حشرات و حیوانات خسیس مانند مار ظهور و تواید جدید پیدا می کند.[11]

اسلام:

در قرآن مجید آمده است: «هر نفسی طعم ناگوار مرگ را خواهد چشید و پس از مرگ، شما را به سوی ما بازمی‌گردانند.» [12] این بیان نشان‌دهنده باور عمیق اسلامی به معاد و بازگشت به سوی خداوند پس از مرگ است؛ بر اساس این بیان الهی، مرگ تنها یک انتقال است نه فنا و نابودی؛ این گواهی است بر اینکه معاد در کلام الهی امری ثابت شده است.

در مورد دادگاه خداوند در قیامت، قرآن چنین می‌فرماید: «قسم به خدای تو که از همه آن‌ها سخت مؤاخذه خواهیم کرد، از آنچه می‌کرده‌اند.»[13] این آیات نشان‌دهنده عدالت الهی و ضرورت پاسخگویی به اعمال در روز قیامت است؛ بنابراین، بر اساس دیدگاه اسلام، انسان‌ها در روز قیامت مورد مؤاخذه قرار می‌گیرند؛ این اعتقاد نشان‌دهنده ضرورت پاسخگویی به اعمال و اهمیت عدالت الهی در دین اسلام است.

در اسلام معاد به صورت جسمانی است؛ در کلام الهی آمده است: «برای ما مثالی زد و آفرینش خود را فراموش کرد و گفت: چه کسی این استخوان‌ها را زنده می‌کند، درحالی‌که پوسیده است؟ بگو همان کسی آن را زنده می‌کند که نخستین‌بار آن را آفرید و او به هر مخلوقی داناست.» [14] این بیان نشان‌دهنده باور به زنده شدن جسمانی مردگان در روز قیامت در اسلام است؛ این آیه به شبهاتی که زنده شدن بدن‌های متلاشی و پراکنده در زمین را بعید می‌دانستند، پاسخ می‌دهد؛ چراکه شبهه مربوط به زنده شدن بدن‌ها بوده است، خداوند هم پاسخ روشنی به آنها داده است. لذا این آیه به معاد جسمانی اشاره دارد، زیرا خداوند استخوان‌ها را زنده می‌کند، حتی اگر پوسیده و متلاشی شده باشند و این بیان به وضوح نشان‌دهنده باور به زنده شدن جسمانی مردگان در قیامت است.

تفاوت ها:

زندگی پس از مرگ و معاد از مفاهیم اساسی هستند که در ادیان گوناگون با تفسیرهای مختلفی بیان شده‌اند؛ این تفاوت‌ها در برداشت‌ها و آموزه‌ها، گاهی به ایجاد تفاوت‌های اساسی در باورهای پیروان این ادیان منجر شده است؛ در ادامه، به برخی از این اختلافات و دیدگاه‌ها خواهیم پرداخت تا به تصویری جامع‌تر از تنوع اعتقادی در این زمینه برسیم.

زرتشتیان:

در دیدگاه زرتشتیان، بهشت و جهنم جاودان نیستند؛ بلکه به نظر می‌رسد هدف از مجازات‌ها اصلاح افراد است. بنابراین، بعید است که جهنم ابدی باشد، زیرا اگر جهنم ابدی باشد، اصلاح افراد معنا پیدا نمی‌کند؛[15] این دیدگاه زرتشتیان با دیدگاه اسلام، که بهشت و جهنم را ابدی می‌داند، سازگاری ندارد؛ در اسلام، باور بر این است که بهشت و جهنم همیشگی و پایان‌ناپذیر هستند.[16]

یهودیت:

در یهودیت دیدگاه‌های متفاوتی درباره معاد وجود دارد؛ سعدیا بن یوسف، از علمای یهود در قرن نهم میلادی، معتقد است که اصل اعتقاد به معاد مورد قبول همه یهودیان است؛ اما باید گفت که عده‌ای از یهودیان باور دارند حیات بعد از مرگ و قیامت فقط برای درستکاران است و شروران هرگز از قبر خود بر نخواهند خواست و به مرگ ابدی فرو رفته‌اند؛ از جمله اندیشمندان یهودی که به این دیدگاه باور دارد، موسی بن میمون است.[17] در اسلام، باور بر این است که هر فرد، چه نیکوکار و چه گنهکار، در روز قیامت در برابر دادگاه عدل الهی حاضر خواهد شد.[18]

مسیحیت:

 در مورد معاد باید به این نکته اشاره کرد که از دیدگاه مسیحیان، عیسی جدا کننده و قاضی میان افراد است که تعیین می‌کند چه کسانی به بهشت و چه کسانی به جهنم خواهند رفت؛ [19]در حالی که در نزد مسلمانان این قضاوت بر عهده خداوند است و اوست که بندگان خود را قضاوت می‌کند؛[20] این اعتقاد نشان‌دهنده باور عمیق مسلمانان به عدالت و حکم الهی است.

بودا و آیین هندو:

در بودا و آیین هندو هیچ اعتقاد به معاد وجود ندارد و انها قائل به تناسخ هستند در تعریف تناسخ گفته شده است به انتقال روح از بدنی به بدن دیگر بعد از مرگ تناسخ گفته می شود به این معنا  که بهشت و جهنم در درون همین بدنهای بشر است.[21]

نتیجه گیری

با توجه به مطالب گفته شده، دانسته شد که ادیان الهی در کلیات مربوط به حیات پس از مرگ با یکدیگر مشترک هستند با این حال، تفاوت‌هایی در جزئیات و نحوه تفسیر این باور وجود دارد؛ و اکثر آن‌ها به بازگشت انسان‌ها پس از مرگ و حسابرسی اعمالشان در روز قیامت معتقدند؛ زرتشتیان باور دارند که بهشت و جهنم ابدی نیستند؛ برخی از یهودیان اعتقاد دارند که گنهکاران به حیات ابدی دست نخواهند یافت؛ مسیحیان محاکمه نهایی را توسط عیسی مسیح می‌دانند و مسلمانان به عدالت الهی و جاودانگی بهشت و جهنم اعتقاد دارند؛ علاوه بر این ادیان غیر الهی چون هندوئیسم و بودائیسم هیچ اعتقادی به جهان دیگر و معاد ندارند و بر این باور هستند که روح از بدنی به بدنی دیگر منتقل می شود.

 

 

[1] جان راسل، هینلز، آیین زردشت و پارسیان، ص68   https://B2n.ir/b99151  

[2] کتاب مقدس، عهد عتیق، کتاب سفر تثنیه، باب:8، آیه: 17  (ص:294) https://B2n.ir/t01104    

[3] همان، کتاب دانیال نبی، باب:12، آیه: 2  (ص:294) https://B2n.ir/t01104    

[4] جواد، باغبانی، ادیان توحیدی، ص51   https://B2n.ir/u75719  

[5] کتاب مقدس، عهد عتیق، کتاب اشعیا نبی، اشعیا باب:26 ایه: 19  (ص:1044) https://B2n.ir/t01104    

[6] کتاب مقدس، عهد جدید، متی باب 25، ایه 31تا46    https://B2n.ir/k61932 

[7] کتاب مقدس، عهد جدید، کتاب یوحنا باب 6، آیه 29   https://www.enjeel.org/read

[8] آموزه های بودا، ترجمه آرش جبرائیل ، ص24   https://B2n.ir/y11768 

[9] کتاب ذمه پده یا گفتار های بودا از کتب بوداییان که با نام راه آئیین ترجمه شده است، دفتر پنجم، ص 162  https://B2n.ir/k82406    

[10] کتاب گیتا، ص 40    https://B2n.ir/t20417 

[11] کتاب بهگود گیتا، ص 114   https://B2n.ir/r82467  

[12] عنکبوت: 57  «كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَيْنَا تُرْجَعُونَ»  https://B2n.ir/q66872   

[15] جان راسل، هینلز، آیین زردشت و پارسیان، ص 68  https://B2n.ir/b99151    

[17] مقاله رستاخیز در عهد جدید و عهد عتیق: فروغ، رحیم پور،  ص7،  https://B2n.ir/q59835 

[18] یونس: 26-27  «لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنَىٰ وَزِيَادَةٌ وَلَا يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلَا ذِلَّةٌ ۚ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ* وَالَّذِينَ كَسَبُوا السَّيِّئَاتِ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ كَأَنَّمَا أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِنَ اللَّيْلِ مُظْلِمًا ۚ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ»   https://B2n.ir/j26450

[19] کتاب مقدس، کتاب عهد جدید، کتاب متی 25 آیه31   https://www.enjeel.org/read

[21] مقاله تناسخ: فاطمه، مینایی، مجله نقد و نظر، سال 1385، شماره 43و44، ص1  https://B2n.ir/k40894

وضعیت: پاسخ‌داده‌شده توسط: تقوی
لینک به دیدگاه
به اشتراک گذاری در سایت های دیگر

×
×
  • اضافه کردن...