آیا حکومت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) حکومتی همراه با جنگ و قتال است؟

[تقوی 1]

آیا حکومت امام زمان (عج) حکومتی همراه با  جنگ و قتال است؟

 

پاسخ اجمالی:

حکومت امام زمان (عج) بر پایه مهربانی، عدالت و صلح استوار است، اما در مسیر برقراری این حکومت، ممکن است جنگ‌هایی رخ دهد که از سوی دشمنان و ستمگران تحمیل می‌شود؛ امام (عج) ابتدا با موعظه و ارشاد، مردم را به حق دعوت می‌کند و تنها در صورت لجبازی و مقاومت دشمنان، به نبرد روی می‌آورد؛ بنابراین، خشونت و جنگ جزء اهداف اصلی حکومت ایشان نیست، بلکه واکنشی ضروری در برابر مخالفان عدالت و حق است؛ هدف نهایی امام زمان (عج) ایجاد جهانی سرشار از صلح و عدالت برای همه انسان‌هاست.

پاسخ تفصیلی: 

این پرسش یکی از پرسش‌های مهمی است که درباره امام زمان (عج) و حکومت عدل جهانی ایشان مطرح می‌شود؛ برخی روایات به جنگ و قتال در زمان ظهور اشاره دارند، اما آیا این به معنای آن است که حکومت ایشان مبتنی بر خشونت و جنگ خواهد بود؟

امام زمان (عج)، نماد مهربانی و عدالت

در ابتدا لازم به بیان است که  امام زمان (عج) به عنوان امامی معصوم، همدمی رفیق، پدری دلسوز، برادری حامی، (همانند) مادر مهربانی نسبت‌به فرزند خردسالش، پناه امت در گرفتاری‌های هولناک است؛[1] در کلام امام علی (ع) مهربانی ائمه (ع) نسبت به مردم با چنین تعبیری بیان شده: همانا ما در شادی شما شادیم و در غم و اندوه شما اندوهناک هستیم؛[2] در روایات متعدد بر این نکته تأکید شده است که امام زمان (عج) مایه رحمت برای جهانیان هستند[3] و به دنبال برقراری صلح و عدالت در جهان می‌باشند. [4]

چرا ممکن است جنگ رخ دهد؟

اگرچه امام (عج) به دنبال صلح و اجرای عدالت هستند، اما ستمگران و دشمنان امام زمان (عج) با برپایی حکومت عدل ایشان مخالفت خواهند کرد و به جنگ خواهند پرداخت.

حضرت نیز استقرار حکومتش غیر طبیعی نخواهد بود هر چند در تشکیل حکومت اعجاز هایی صورت می گیرد؛ بر این اساس طبیعی است که در این راه نبرد ها و جنگ هایی رخ دهد و این امر عیب و نقصی بر حضرت وارد نمی کند؛ به تعبیر دیگر جنگ‌هایی که در زمان ظهور رخ می‌دهد، تحمیل شده بر امام زمان (عج) است؛ این دشمنان هستند که با اهداف ایشان مخالفت کرده و به جنگ می‌پردازند.

روایات درباره جنگ

نکته دیگری که لازم است توجه شود اینکه روایات کشتار و جنگ بر دو قسم هستند:

1. وقایع پیش از ظهور: برخی از آن‌ها مربوط به حوادث و فتنه‌های پیش از ظهور است و هیچ ربطی به دوران ظهور ندارد و تنها ناظر به اوضاع نابسامان جهان پیش از ظهور می‌باشد.

2. وقایع ظهور: روایاتی که مربوط به دوران ظهور و حکومت امام زمان (عج) است نیز بیشتر توسط اهل سنت نقل شده که به علت مرسل بودن و وجود سند ضعیف قابل پذیرش نیستند؛ و یا اگر در منابع امامیه وجود دارد از نظر اعتبار قابل اعتنا نیست البته باید گفت در روایات صحیح به این نکته اشاره شده است که حضرت در دوران ظهور جنگ ها و نبرد هایی دارند. 

در روایتی آمده است که بشیر نبال می گوید؛ آنگاه که به مدینه رسیدم. به امام باقر (ع) عرض کردم آنان می گویند که اگر مهدی(عج) قیام کند کار ها به خودی خود برای او برقرار می شود و به اندازه ي يك ظرف حجامتي خون نمي ريزد؛ حضرت فرمودند: هرگز چنين نيست! سوگند به آن كه جانم در دست اوست! اگر كارها، خود به خود براي كسي هموار مي شد، مسلما براي رسول خدا (ص) در زماني كه دندان هاي پيشين آن حضرت شكسته و صورت اش زخمي شد، درست و برقرار مي گرديد! هرگز چنين نيست! سوگند به آن كه جانم به دست اوست! كار به آن جا مي انجامد كه ما و شما عرق و خون بسته شده را پاك كنيم؛ سپس پيشاني خود را پاك كرد.[5]

این روایت نشان دهنده این است که هنگام تشکیل حکومت به دست امام زمان (عج) جنگ های سختی بین او و دشمنانش رخ خواهد داد.

امام زمان (عج) و روش برخورد با دشمنان

امام زمان (عج) همانند دیگر ائمه(ع) نخست به موعظه و ارشاد می‌پردازد و در صورت لزوم اقدام به شروع جنگ و نبرد خواهد کرد.

اهتمام حضرت بر هدایت انسان‌ها به‌ اندازه‌ای زیاد است که آن حضرت برای ارشاد مردم از تمام ابزارها استفاده خواهد کرد؛ امام صادق (ع) در این‌باره فرموده‌اند: «هیچ معجزه‌ای از معجزات انبیاء و اوصیا نیست مگر اینکه به جهت تمام شدن حجّت بر دشمنان خداوند مانند آن را بدست قائم ما (عج) ظاهر خواهد کرد».[6]

لذا دشمنان حضرت، که حضرت با آنها خواهد جنگید و آنها را به قتل خواهد رساند، کسانی خواهند بود که پس از آشکار شدن حقیقت و تمام شدن حجت باز بر گمراهی خود تعصب بورزند و از اطاعت حضرت سرپیچی کنند.

نتیجه‌گیری

به طور خلاصه، اگرچه در زمان ظهور ممکن است جنگ‌هایی رخ دهد، اما هدف اصلی امام زمان (عج) برقراری صلح و عدالت است؛ جنگ‌ها در واقع برای دفاع از حق و مقابله با ظلم و ستم انجام می‌شوند؛ امام زمان (عج) به عنوان نماد مهربانی و عدالت، تلاش می‌کند تا با کمترین خشونت ممکن، جهانی عادلانه و پر از صلح را ایجاد کند. 

 

---

[1] الكافي، الشيخ الكليني، ج1،  ص 200   

[2] بحار الأنوار، العلامة المجلسي، ج26،  ص 154   

[3] الكافي، الشيخ الكليني، ج1،  ص 528     - كمال الدين و تمام النعمة، الشيخ الصدوق، ج1، ص287             

[4] الغيبة للنعماني، النعماني، محمد بن إبراهيم، 1  ص 297   -  إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، الشيخ حرّ العاملي، ج 5،  ص 70   

[5] الغيبة للنعماني، النعماني، محمد بن إبراهيم، ج1،  ص 284    

[6] إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات،  الشيخ حرّ العاملي، ج5 ، ص 328  ، معجم أحاديث الإمام المهدي ع، الكوراني العاملي، الشيخ علي، ج3،  ص 380