چگونه امام غایب می‌تواند ما را هدایت کند؟

[تقوی 1]

چگونه امام غایب می‌تواند ما را هدایت کند؟

 

پاسخ اجمالی:

امام زمان (عج) در دوران غیبت نیز همواره به هدایت و کمک به مردم مشغول هستند، هرچند به صورت مستقیم دیده نمی‌شوند. ایشان با علم گسترده‌ای که دارند، از طریق تأیید اعمال نیک، هدایت علما و گاهی ایجاد ارتباط غیرمستقیم با افراد، جامعه را راهنمایی می‌کنند. همان‌طور که خورشید پشت ابر، گرما و نور خود را به زمین می‌رساند، امام غایب نیز با وجود غیبت، برکات و هدایت خود را به مردم می‌رساند. بنابراین، غیبت امام به معنای قطع ارتباط نیست، بلکه ایشان همواره مراقب امت هستند و با روش‌های مختلف، انسان‌ها را به سوی حق رهنمون می‌سازند. وظیفه ما این است که با ایمان و عمل به دستورات دینی، خود را شایسته فیض وجود ایشان کنیم.

پاسخ تفصیلی:

در پاسخ به این پرسش که «امام زمان که غایب هستند، چطور می‌توانند به ما کمک کنند و ما را هدایت کنند؟» باید گفت درست است که غیبت امام باعث می‌شود که ما نتوانیم مستقیماً از ایشان کمک بگیریم و از نور امامتشان بهره‌مند شویم؛ اما این مساله به این معنی نیست که امام ما را رها کرده‌اند؛ امام همیشه به فکر ما هستند و وظیفه هدایت ما را بر عهده دارن؛. از حضرت مهدی (عج) نقل شده كه فرموند: ما در رعايت حال شما كوتاهى نمى كنيم و شما را فراموش نمى كنيم، اگر جز اين بود گرفتاريها بر شما فرود مى آمد و دشمنان، شما را ريشه كن مى كردند پس تقواى خداى بزرگ را پيشه خود سازيد.[1]

اما ممکن است پرسیده شود: «اگر امام غایب هستند، چطور می‌توانند ما را هدایت کنند؟» در جواب باید گفت که امام به دلیل علم گسترده‌ای که دارند،[2] می‌توانند به شیوه‌های مختلف ما را هدایت کنند؛ حتی اگر ما ایشان را نبینیم، ایشان می‌تواند بر اعمال و رفتار ما تاثیر بگذارد؛ برای مثال:

تایید اعمال ما : امام می‌تواند اعمال ما را تایید کند و به ما نشان دهد که در مسیر درست هستیم؛ مثلاً در داستان حاج علی بغدادی[3]، امام به او اطمینان داد که خمس‌هایی که داده، مورد قبول است.

هدایت علما:  امام می‌تواند به علما کمک کند تا فتواهای درست بدهند و مردم را راهنمایی کنند؛ مثلاً در مورد فتوایی که شیخ مفید داده بود[4]، امام به او نشان داد که اشتباه کرده است و او را هدایت کردند.

ایجاد ارتباط با امام : امام می‌تواند با ایجاد ارتباط با برخی افراد، به طور غیر مستقیم به همه ما پیام برساند؛ مثلاً در همان داستان حاج علی بغدادی، امام با ظاهر شدن به شکل یک سید، به او توصیه‌هایی کردند و او را به مسیر درست هدایت کردند.

پس حتی در زمان غیبت هم، امام ما را فراموش نکرده‌اند و به روش‌های مختلف به ما کمک می‌کنند؛ مهم این است که ما به امام اعتقاد داشته باشیم و تلاش کنیم که طبق دستورات ایشان عمل کنیم.

در نتیجه: غیبت امام به معنای قطع ارتباط با امام نیست؛ امام همیشه همراه ما هستند و به روش‌های مختلف مانند تایید اعمال، هدایت علما و حتی گاهی ایجاد ارتباط مستقیم با برخی افراد، جامعه را هدایت می‌کنند؛ بر همین اساس نیز در تبیین فایده امام غایب فرموده اند او همانند خورشید پشت ابر است[5] که هر چند مردم قادر به دیدن خورشید نباشند اما از فوائد خورشید حتی پشت ابر بهره مند هستند؛ لذا غیبت امام مانعی برای وظیفه هدایتگری او نمی باشد.

 

---

[1] الخرائج و الجرائح، الراوندی، هبة الله بن حسین، ج۲، ص۹۰۳  - الاحتجاج، الطبرسی، احمد بن علی، ج۲، ص۳۲۳  

[2] الكافي، الشيخ الكليني، ج1،  ص 260 (بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ ع يَعْلَمُونَ عِلْمَ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ وَ أَنَّهُ‌ لَا يَخْفَى عَلَيْهِمُ الشَّيْ‌ءُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ‌) 

[3] النجم الثاقب في أحوال الإمام الحجّة الغائب، الطبرسي النوري، حسين، ج 2، ص 152 «این داستان درباره یک مرد به نام حاج علی بغدادی است که مبلغی از سهم امام(ع) را به علما داده بود. او قصد داشت مابقی را هم به یکی از علما بدهد و به همین خاطر به سمت کاظمین حرکت کرد. در میانه راه، به طور اتفاقی با امام زمان (عج) روبرو شد و مدتی را با ایشان همراه بود. در این مدت، حاج علی بغدادی سوالات مختلفی از امام پرسید و امام هم به سوالات او پاسخ دادند».  

[4] قصص العلماء، محمد بن سلیمان، تنکابنی، ص399 «در احولات شیخ مفید آمده است که روزی مردی به درب خانه شیخ مفید می‌رود و از او می‌پرسد که زنی باردار فوت کرده، باید چه کاری انجام دهند؟ آیا باید شکم زن را بشکافند و جنین را بیرون بیاورند یا اینکه مادر و جنین را با هم دفن کنند؟ شیخ مفید به او می‌گوید که مادر و جنین را با هم دفن کنند. اما در بین راه، مردی سوار بر اسب به او می‌رسد و می‌گوید که شیخ مفید گفته است شکم مادر را بشکافید و جنین را بیرون بیاورید. شخص سوال کننده هم همین کار را می‌کند. وقتی به شیخ مفید برمی‌گردد و ماجرا را تعریف می‌کند، شیخ متوجه می‌شود که امام زمان (عج) کسی است که به جای او این فتوا را داده است.» 

[5] كمال الدين و تمام النعمة، الشيخ الصدوق، ج 1، ص 207