فلسفه غیبت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) چیست؟

[تقوی 1]

فلسفه غیبت امام زمان^{(عجل الله تعالی فرجه الشریف)} چیست؟

 

برای غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) حکمت های متعددی در روایات بیان شده است که به بعضی از آنان اشاره می شود:

1.    امتحان و آزمایش کردن مردم برای شناخت مومن حقیقی؛

از رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) نقل شده است؛ امتحان و آزمایش مردم یکی از حکمت های غیبت می باشد که تنها مومن حقیقی بر امامت او ثابت قدم خواهد ماند.[1]

و یا در روایتی از امام کاظم (علیه السلام) بیان شده است وقتی پنجمین فرزندم غایب شد، مواظب دین خود باشید. مبادا کسی شما را از دین خارج کند. او ناگزیر غیبتی خواهد داشت، به طوری که گروهی از مؤمنان از عقیده خویش برمی‏گردند. خداوند به وسیله غیبت، بندگان خودش را آزمایش می‏کند.[2] مرحوم کلینی نیز روایتی را با این مضمون از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است.[3]

2.    حفظ جان امام از گزند و آسیب حاکمان ستمگر؛

زراره در این مورد می گوید که حضرت باقر(علیه السلام) فرمودند همانا برای قائم ما (حضرت مهدی علیه‌السلام) قبل از ظهورش، غیبتی است گفتم: غیبت به چه علتی خواهد بود؟ حضرت در حالی که اشاره به شکمش کرد، فرمود: می‌ترسد (که او را بکشند).[4]

3.    عدم بیعت امام با هیچ حاکم طاغوت و ستمگر؛

امیر المومنین(علیه السلام) فرمودند: موقعي كه قائم ما (حضرت مهدي) قيام كند بيعت كسي بر گردن او نخواهد بود و به همين دليل تولد او به صورت مخفي انجام خواهد يافت و بعد نيز وجود مباركش غايب خواهد شد.[5]

لازم به ذکر است تمام این موارد حکمت هایی است که در مورد غیبت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مطرح شده است ولی هیچکدام از آنها نمی تواند علت اصلی غیبت حضرت باشد، همچنانکه اهل بیت (علیهم السلام) خود اشاره کرده اند که علت غیبت امام، راز و سرّ الهی است.

 عبدالله بن فضل هاشمی گوید: از امام صادق جعفر بن محمد(علیهما‌السلام) شنیدم که می‌فرمود: «همانا صاحب این امر را غیبتی است که ناچار از آن است؛ به طوریکه اهل باطل در آن تردید می‌کنند»گفتم: «فدایت شوم! چرا غیبت می‌کند؟». فرمود: «به علّتی که به ما اجازه نداده‌اند آن را بر شما آشکارسازیم». عرض کردم: «چه حکمتی در غیبت او است؟». فرمود: حکمت غیبت او، همان حکمتی است که در غیبت حجت‌های الهی پیش از او بوده است. وجه حکمت غیبت او پس از ظهورش آشکار گردد، همچنانکه وجه حکمت کارهای حضرت خضر(علیه‌السلام) - از شکستن کشتی و کشتن پسربچه و به پا داشتن دیوار بر موسی(علیه‌السلام) روشن نبود تا آن‌که وقت جدایی فرارسید.[6]

در نتیجه می توان بیان نمود: علت و فلسفه واقعی غیبت امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) یکی از رازهای الهی است، جز خداوند و پیشوایان معصوم (علیهم‌السّلام) کسی نسبت به آن اطلاع کافی و کامل ندارد. با این حال طبق بیان معصومین (علیهم‌السّلام) اموری بعنوان حکمت غیبت آن حضرت مطرح شده، که به بعضی از آنها اشاره شد.

 

---

[1] بحار الأنوار - ط مؤسسةالوفاء: العلامة المجلسي    جلد : 23  صفحه : 289   https://B2n.ir/x58269

[2] الغيبة: الشيخ الطوسي جلد : 1 صفحه : 166  https://B2n.ir/q96591

[3]  الكافي: الشيخ الكليني    جلد : 1  صفحه : 336    https://lib.eshia.ir/11005/1/336

[4] كتاب الغيبة للنعماني: النعماني، محمد بن إبراهيم جلد : 1 صفحه : 177  https://B2n.ir/f38968   /  الكافي: الشيخ الكليني    جلد : 1  صفحه : 337   https://B2n.ir/u54819  /   كمال الدين و تمام النعمة: الشيخ الصدوق    جلد : 2  صفحه : 481   https://B2n.ir/y18756

[5] كمال الدين و تمام النعمة: الشيخ الصدوق جلد : 1 صفحه : 303  https://B2n.ir/y85198  / بحار الأنوار: العلامة المجلسي    جلد : 52  صفحه : 96    https://B2n.ir/g16705  /  إعلام الورى بأعلام الهدى ط- الحديثة: الشيخ الطبرسي    جلد : 2  صفحه : 272   https://B2n.ir/j05582

[6] کمال الدین و تمام نعمة: الشيخ الصدوق، جلد : 2 صفحه : 482  https://B2n.ir/d88136