ترسیم مهدی موعود (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در روایات شیعه و سنی، دارای چه اشتراکاتی است؟

[تقوی 1]

ترسیم مهدی موعود (عج) در روایات شیعه و سنی، دارای چه اشتراکاتی است؟

 

پاسخ اجمالی:

موضوع مهدویت در میان شیعه و اهل سنت، به عنوان یک اصل اعتقادی مشترک، جایگاه ویژه‌ای دارد و روایات متعددی در منابع هر دو مذهب به تصویرگری شخصیت و ویژگی‌های امام مهدی (عج) پرداخته‌اند؛ در منابع شیعه و منابع اهل سنت آمده است که حضرت مهدی (عج) از نسل پیامبر اکرم (ص)، هم‌ نام و هم ‌کنیه با ایشان، از فرزندان امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) است؛ چهره‌ای نورانی، پیشانی گشاده و بینی کشیده از ویژگی‌های ظاهری ایشان است؛ در منابع اهل سنت نیز از زبان حضرت علی (ع) آمده است که چهره‌اش زیباست، که با توصیفات شیعه هم‌خوانی دارد، هر دو مذهب به سن کمتر از چهل سال در هنگام ظهور، و مکان ظهور در مکه اتفاق نظر دارند؛گسترش ظلم، فساد و گرفتاری مردم در مشکلات، از شرایط اجتماعی پیش از ظهور است که در روایات شیعه و سنی به آن اشاره شده است؛ نشانه‌ها به دو دسته حتمی و غیرحتمی تقسیم می‌شوند؛ نشانه‌های حتمی شامل خروج سفیانی، قیام یمانی، ندا از آسمان، فرو برده شدن در بیداء و کشته شدن نفس زکیه است؛ هر دو مذهب بر این باورند که حکومت امام مهدی (عج) بر پایه عدالت، قسط و گسترش حق خواهد بود و ظلم و تبعیض را از میان خواهد برد.

پاسخ تفصیلی:

موضوع مهدویت بعنوان یک اصل ثابت در بین شیعه و اهل سنت می باشد و روایات متعددی برای ترسیم مهدی (عج) در منابع اسلامی بیان گردیده است که در بین روایات شیعه و اهل سنت اشتراکات فراوانی دیده می شود. به برخی از مهم ترین محورهاي مشترك در ترسیم مهدی موعود (عج) اشاره می شود. به جهت اختصار به یک آدرس از منابع اهل سنت و یک آدرس از منابع شیعه اشاره می شود.

نام و نسب امام مهدی(عج):

در روایات متعددي ازشیعه و اهل سنت آمده است که حضرت مهدي (عج) از فرزندان رسول خدا(ص) است[1]؛ هم نام و هم کنیه با پیامبر(ص)[2]، از فرزندان امام علی(ع)[3] و از نسل فاطمه (س)[4] است.

شمائل امام مهدی(عج):

پیشانی‌اش گشاده و نورانی است و بینی‌اش باریک و کشیده است.[5] در روایت دیگری آمده است سیمایش همچون ماه تابان است که با مضمون چهره اش نورانی است در منابع اهل سنت آمده است[6] حضرت علی(ع) در وصف ایشان فرمودند "چهره‌اش زیبا است" که می توان مضمون این روایت را در منابع سنی دید.[7]

ظهور:

برخی از آموزه های مشترک میان مذهب امامیه و اهل سنت عبارت هستند از حتمی بودن ظهور،[8] ظهور امام در کمتر از چهل سالگی،[9] مکـان ظهور در مکه،[10] که نشان از اشتراک در باور مهدویت دارد.

زمینه های اجتماعی ظهور:

گرفتار بودن در سختی و مشکلات[11] فراگیر شدن ستم،[12] این شرایط اجتماعی قبل از ظهور حضرت می باشد که شیعه و اهل سنت بر آن اتفاق نظر دارند.

نشانه های ظهور:

در مورد نشانه های ظهور باید گفت  آنها بر دو قسم است برخی از آنها حتمی است و برخی  غیر حتمی و نمی توان گفت قطعاً قبل از ظهور حضرت تحقق می یابد در مورد نشانه های حتمی باید گفت آنها عبارت هستند از: یمانی، سفیانی، نداکننده‌ای که از آسمان ندا در می‌دهد، فرو برده شدن در بیداء، کشته شدن نفس زکیه[13].

حکومت امام مهدی(عج):

 در مورد دوران حکومت حضرت مهدی(عج) آنچه شیعه و سنی بر آن اتفاق نظر دارند و هردو آن را نقل کرده اند، گسترش عدل و داد و تحقق عدالت در سرتاسر حکومت ایشان است.[14]

 

---

[1] من لا يحضره الفقيه، الشيخ الصدوق، ج4،  ص 177 - جامع الأحاديث، السيوطي، جلال الدين، ج18،  ص 162 

[2] بحار الأنوار، العلامة المجلسي، ج51،  ص 67   - فرائد السمطین، الحمویي الجویني، ابراهیم، ج2،  ص 326 

[3] الغیبه، الشیخ الطوسی، ص185، ح144 - العرف الوردی فی اخبار المهدی (چاپ شده در الرسائل العشر) سیوطی، ص 105 

[4] كشف الغمة في معرفة الأئمة، الإربلي، علي بن عيسى، ج2،  ص 438  - المستدرك على الصحيحين، الحاكم، أبو عبد الله، ج4،  ص 601  - العرف الوردي في أخبار المهدي، السيوطي، جلال الدين، ج1،  ص 42

[5] بحار الأنوار، العلامة المجلسي، ج51،  ص 90  -   سنن أبي داود، السجستاني، أبو داود، ج4،  ص 107 

[6] منتخب الاثر فی الامام الثاني عشر علیه‌السلام، الصافي، الشيخ لطف الله، ج2،  ص 137 -  فرائد السمطین، الحمویي الجویني، ابراهیم، ج2،  ص 314 

[7] بحار الأنوار، العلامة المجلسي، ج 51،  ص 36     -   فرائد السمطین، الحمویي الجویني، ابراهیم، ج2،  ص 314 

[8] كشف الغمة في معرفة الأئمة، المحدث الإربلي، ج2،  ص 1108  -  التنوير شرح الجامع الصغير، الصنعاني، أبو إبراهيم، ج9،  ص 177 

[9] كمال الدين و تمام النعمة، الشيخ الصدوق، ج1،  ص 316    - فرائد السمطین، الحمویي الجویني، ابراهیم، ج2،  ص 124 

[10] الغيبة، الشيخ الطوسي، ج1،  ص 477 - كمال الدين و تمام النعمة، الشيخ الصدوق، ج1،  ص 285  - كنز العمال، المتقي الهندي، ج14،  ص 265 

[11] الغيبة للنعماني، النعماني، محمد بن إبراهيم، ص 285   -    سنن ابن ماجه، ابن ماجه، ج2،  ص 1340 

[12] الغيبة، الشيخ الطوسي، ج1،  ص 46   -   المستدرك على الصحيحين، الحاكم، أبو عبد الله، ج4،  ص 600 

[13] الغيبة، الشيخ الطوسي، ج1،  ص 437       -  مصنف ابن أبي شيبة، ابن أبي شيبة، أبو بكر، ج7،  ص 514  

[14] الغيبة للنعماني، النعماني، محمد بن إبراهيم، ج1،  ص 237   -  البدايه والنهايه - ط احياء التراث، ابن كثير، ج6  ص 278