شواهد قرآنی بر اثبات وجود امام مهدي(عجل الله تعالی فرجه الشریف) چیست؟

[تقوی 1]

شواهد قرآنی بر اثبات وجود امام مهدي(عج) چیست؟

 

پاسخ اجمالی:

آیات متعددی در قرآن کریم وجود دارند که بر اساس تفسیر ائمه (ع)، به وجود و ظهور امام مهدی (عج) اشاره دارند. برخی از مهم‌ترین این آیات شامل موارد زیر هستند:

وارثان زمین: آیه‌ای که می‌فرماید بندگان صالح وارث زمین خواهند شد، طبق فرمایش امام باقر (ع) به امام زمان (عج) و یارانش اشاره دارد.

وعده خلافت الهی: آیه‌ای که خداوند وعده حکومت به مؤمنان داده است، طبق روایت امام صادق (ع) در مورد ظهور امام مهدی (عج) است.

نجات مستضعفان: آیاتی که به عزت‌بخشی مستضعفان اشاره دارد، بر اساس سخن امام علی (ع) درباره قیام مهدی (عج) است.

نشانه‌های الهی: طبق روایت امام صادق (ع)، برخی از آیات قرآن به امامان (ع) و به‌ویژه امام زمان (عج) اشاره دارند.

روز حج اکبر: از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) نقل شده است که این عبارت به ظهور حضرت مهدی (عج) دلالت دارد.

ایام الله: امام باقر (ع) سه روز مهم را نام برده‌اند که شامل روز قیام قائم آل محمد (عج) است.

بقیة‌الله: امام صادق (ع) توضیح داده‌اند که این عنوان در قرآن به امام زمان (عج) اشاره دارد.

این شواهد قرآنی نشان‌دهنده ارتباط عمیق آموزه‌های قرآن با مهدویت و مسئله ظهور امام زمان (عج) هستند.

پاسخ تفصیلی:

آیات متعددی در قرآن وجود دارد که ائمه(ع) در هنگام تبیین و تاویل این آیات، آنها را منطبق بر وجود مقدس امام مهدی(عج) دانسته اند که از باب نمونه به تعدادی از آنها اشاره خواهد شد:

1. و ما بعد از تورات در زبور (داود) نوشتیم که البته بندگان نیکوکار من ملک زمین را وارث و متصرف خواهند شد. [1]

امام باقر(ع) در مورد (عبادی الصالحون) فرموده اند: قائم و اصحاب وي می باشند.[2]

2. خدا به کسانی از شما بندگان که (به خدا و حجّت عصر علیه السّلام) ایمان آرند و نیکوکار گردند وعده فرمود که (در ظهور امام زمان) در زمین خلافتشان دهد چنانکه امم صالح پیمبران سلف را جانشین پیشینیان آنها نمود، و دین پسندیده آنان را (که اسلام واقعی است بر همه ادیان) تمکین و تسلط عطا کند و به همه آنان پس از خوف و اندیشه از دشمنان ایمنی کامل دهد که مرا به یگانگی، بی هیچ شائبه، شرک و ریا پرستش کنند، و بعد از آن هر که کافر شود پس آنان به حقیقت همان فاسقان تبهکارند.[3]

امام صادق(ع) فرموده است که این آیه درباره حضرت قائم و اصحاب وي به شمار میرود.[4]

3.  و ما اراده داشتیم که بر آن طایفه ضعیف و ذلیل کرده شده در آن سرزمین منّت گذارده و آنها را پیشوایان (خلق) قرار دهیم و وارث گردانیم.[5]

امام على (ع) درباره آيه: «خواستيم بر كسانى كه ناتوان نگه داشته شده بودند ···» ـ فرمودند : آنان مستضعفان خاندان محمّدند ؛ خداوند ، پس از سختى و مشقّتِ آنان ، مهديشان را مى فرستد و آنان را عزيز مى گرداند و دشمنشان را ذليل مى سازد.[6]

4.  روزی که بیاید یکی از آیات پروردگارت ایمان کسانی که قبلا ایمان نیاورده‌اند سودی نبخشد[7]، روایت شده است که حضرت صادق(ع) در مورد این آیه فرموده بودند:«آیات» ائمه هستند و «بعض آیات» قائم آل محمد (عج) است.[8]

5.  و در بزرگترین روز حج، خدا و رسولش به مردم اعلام می‌دارند که خدا و رسول از مشرکین بیزارند.[9]

از امام باقر و امام صادق(ع) روایت شده است که منظور از حج بزرگ ظهور امام زمان(عج می باشد.[10]

6.  موسى را همراه آیات خود فرستادیم تا قوم خود را از ورطه ظلمانى كفر درآورده، بوادى نورانى ایمان رهبرى كند، و آنها را بروزهاى خداوندى متذكر گرداند كه در آن آیاتى است براى هر صبركننده شكرگزارى.[11]

در ذیل این آیه حضرت باقر(ع) فرمودند «ایام اللَّه» سه روز است: روز قیام قائم آل محمد، روز مرگ و روز قیامت.[12]

7. آنچه خدا بر شما باقی گذارد برای شما بهتر است اگر واقعا به خدا ایمان دارید؛ و من نگهبان شما (از عذاب خدا) نیستم.[13]

عمر بن زاهر گويد: مردى از امام صادق (ع) پرسيد كه به امام قائم(عج) گويند درود بر تو اى امير المؤمنين؟ فرمود: نه، اين نام را خدا مخصوص امير المؤمنين (ع) نموده، پيش از او كسى بدان ناميده نشده و پس از او هم جز كافر خود را بدان ننامد، گفتم: قربانت، چگونه به او درود گويند؟ فرمود: مى‌گويند: "السلام عليك يا بقيةَ الله" سپس اين آيه را خواند...[14]

بر این اساس منظور از "بقیة الله" در آیه شریفه امام زمان(عج) است.

نتیجه گیری

بر اساس آیات قرآن کریم و تفسیر ائمه (ع)، باور به وجود و ظهور امام مهدی (عج) ریشه‌ای محکم در آموزه‌های اسلامی دارد؛ این آیات نه تنها بشارت‌دهنده عدالت جهانی، بلکه نشان‌دهنده اراده الهی در برپایی حکومت صالحان هستند؛ وعده خداوند بر خلافت مؤمنان، نجات مستضعفان و ظهور شخصی که زمین را از عدل و داد آکنده می‌سازد، نویدی روشن برای انسان‌های حقیقت‌جوست؛ بدین ترتیب، امام زمان (عج) نه تنها یک باور شیعی، بلکه یکی از اصول بنیادین اسلامی است که در قرآن به روشنی از آن سخن به میان آمده است.

 

---

[1] انبیاء/105 «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ»

[2] منتخب الاثر فی الامام الثاني عشر علیه‌السلام، الصافي، الشيخ لطف الله، ج2، ص 32

[3] نور/55 «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ»

[4] منتخب الاثر فی الامام الثاني عشر علیه‌السلام، الصافي، الشيخ لطف الله، ج2،  ص 45

[5] قصص/5 «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ»

[6] الغيبة، الشيخ الطوسي، ج1،  ص 184        

[7] انعام/158 «یوم یاتی بعض آیات ربک لاینفع نفسا ایمانها لم تکن آمنت من قبل»

[8] كمال الدين و تمام النعمة، الشيخ الصدوق، ج2،  ص 336   

[9] توبه/3 «و اذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاکبر»

[10] تفسير العيّاشي، العياشي، محمد بن مسعود، ج2،  ص 76 

[11] ابراهیم/5 «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‏ بِآیاتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فی‏ ذلِكَ لَآیاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ»

[12] مسند الإمام الصادق أبي عبد الله جعفر بن محمد(ع)، العطاردي، الشيخ عزيز الله، ج7،  ص 143                  

[13] هود/86 «بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ»

[14] الكافي، الشيخ الكليني، ج1،  ص 411