زیدیه چه کسانی هستند و دارای چه اعتقادات انحصاری هستند؟

[تقوی 1]

زیدیه چه کسانی هستند و دارای چه اعتقادات انحصاری هستند؟

 

معرفی زیدیه:

زیدیه افرادی هستند که قائل به امامت حضرت علی و امام حسن و امام حسین و حضرت سجاد(علیهم السلام) می باشند[1] و بر این باورندکه کسی امام است که قیام کند و امر به معروف و نهی از منکر انجام دهد[2] و این امام باید از فرزندان حضرت زهرا(سلام الله علیها) باشد[3] این اعتقاد در زمان قیام زید بود و عده ای معتقد شدند به امامت زید فرزند حضرت سجاد(علیه السلام) و هرکس از اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) که بعد از او دست به قیام مسلحانه زند.[4]

مناطقی که زیدیه در طول تاریخ در آن حضور داشته است:

از مناطقی که می توان به حضور گسترده زیدیه در آن اشاره کرد طبرستان( شمال ایران است)[5] و  یمن به عنوان یکی از مهم ترین مراکز حضور زیدیان است.[6]

مهم ترین قیام هایی که در طول تاریخ به دست زیدیان انجام شد:

این قیام ها عبارت است از قیام یحی بن زید،[7] محمد بن عبدالله بن حسن،[8] ابراهیم بن عبدالله بن الحسن،[9] عیسی بن زید بن علی بن الحسین،[10] یحیی بن عبدالله بن الحسن،[11] ادریس بن عبدالله بن الحسن،[12] محمد بن ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم بن الحسن،[13]  یحیی بن حسین بن قاسم رسی که در یمن موفق به تشکیل حکومت شد[14] و با تاسیس حکومت زیدیه به دست او در یمن برای مدت طولانی حکومت زیدی ها پا برجا بود هر چند که از فراز و نشیب های متعددی برخوردار بود و در نهایت در زمان بدر فرزند احمد بن یحیی، با کودتای عبدالله سلال و با پشتیبانی دولت جمال عبدالناصر، رئیس دولت مصر، دولت زیدیه در سال ۱۳۸۲ق/ ۱۹۶۲م سقوط کرد.[15]

آثار نفوذ تفکر زیدی در تاریخ معاصر یمن:

از آثار نفوذ این تفکر در تاریخ معاصر باید به جنگ بین حوثی ها به عنوان یک جریان زیدی انقلابی با حکومت وقت یمن اشاره کرد.[16]

اعتقادات اصلی زیدیه:

از اعتقادات خاص زیدی ها می توان به این اشاره کرد که امام باید هاشمی، علوی، فاطمی باشد و به غیر از فرزندان حضرت علی و فاطمه(علیهما السلام) کسی حق امامت ندارد از دیگر اعتقادات انها می توان به وجوب امر به معروف و نهی از منکر اشاره کرد.[17]

حکومت های مشهور زیدیه در طول تاریخ:

1. حکومت  زیدیه طبرستان: ابو محمد الحسن، الناصر الکبیر الاطروش امام زیدیه است و زیدیه ناصریه به او منسوب می باشند. وی چهارده سال در سرزمین دیلم مردم را به اسلام دعوت می کرد و در سال 301 وارد طبرستان شد، و سه سال بر آن حکومت کرد.[18]

2. حکومت زیدیه یمن:  حکومت زیدیه یمن پس از نفوذ تفکر زیدی به دست یحیی بن حسین بن قاسم رسی از نوادگان امام حسن(علیه السلام) پایگذاری شد.[19]

علل پیدایش زیدیه:

باید گفت زید بن علی برادر امام باقر(علیه السلام) در کوفه دست به قیام زد و برای او یاران و اتباعی وجود داشت انها بر علیه حکومت ظالم اموی دست به قیام زدند و می توان گفت مهم ترین دلیل در شکل گیری تفکر زیدیه ظلم امویان بود.[20]

فرق زیدیه:

در مورد اینکه زیدیه دارای چه گروه ها و فرقه هایی است اختلاف شده است اما مشهور این فرقه ها جارودیه، سلیمانیه و بتریه است، جارودیه پیروان ابی جارود زیاد بن المنذر العبدی هستند او از اصحاب حضرت باقر(علیه السلام) بود که از مذهب حق خارج شد و اعتقاد داشت بعد از حضرت علی(علیه السلام) که نص در مورد شخص ایشان بود، دیگر نص بر محور شخص نبوده است بلکه وصف امام را تعیین می کرده و هرکس این وصف را داشته است امام واجب الطاعه بوده است، فرقه دیگر بتریه بوده است که به پیروان ابواسماعیل کثیر بن اسماعیل بن نافع النواء گفته می شود و اعتقاد انها این است که تقدم مفضول بر فاضل با رضایت فاضل اشکالی ندارد و ابوبکر و عمر خطایی نداشته اند زیرا حضرت علی(علیه السلام) با انها بر سرخلافت به نزاع نپرداخت، گروه دیگر سلیمانیه است که  به پیروان  سلیمان بن جریر گفته می شود.[21]

اشتراکات امامیه با زیدیه:

امامیه و زیدیه در صفات خداوند، توحید، عدل، نص در امامت حضرت علی(علیه السلام) و افضلیت ایشان بعد از رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) با یک دیگر هم عقیده هستند و در مواردی چون تقیه، عصمت، علم امام، و امامت بعد از حضرت سجاد(علیه السلام) با یک دیگر اختلاف نظر دارند.[22]

 

 

---

[1] . تاريخ زيديه در قرن دوم و سوم هجري، ج1، ص 26    B2n.ir/s71547

[2] . قاموس الرجال نویسنده : التستري، الشيخ محمد تقي    جلد : 4  صفحه : 565    B2n.ir/m81248

[3] . الزيدية، بين الإمامية وأهل السنة، دراسة تأريخية تحليلية في نشأتها وظهورها وعقائدها وفرقها نویسنده : الشيخ سامي الغريري    جلد : 1  صفحه : 381     B2n.ir/u66064

[4] . الزيدية، بين الإمامية وأهل السنة، دراسة تأريخية تحليلية في نشأتها وظهورها وعقائدها وفرقها نویسنده : الشيخ سامي الغريري    جلد : 1  صفحه : 387    B2n.ir/s48933

[5] . تاریخ فرق اسلامی: حسین صابری، ج2، ص78    B2n.ir/f51330

[6] . التعرف على زيدية اليمن: يحيى طالب مشاري الشريف    جلد : 1  صفحه : 12  B2n.ir/b76965

[7] . الزيدية، بين الإمامية وأهل السنة، دراسة تأريخية تحليلية في نشأتها وظهورها وعقائدها وفرقها نویسنده : الشيخ سامي الغريري    جلد : 1  صفحه : 523   B2n.ir/x41685

[8] . همان،  صفحه : 528    B2n.ir/x13544

[9] . همان،  صفحه : 536   B2n.ir/r57935

[10] . همان،  صفحه 540   B2n.ir/t80207

[11] . همان،  صفحه 545  B2n.ir/q91566

[12] . همان،  صفحه : 547  B2n.ir/t21964

[13] . همان،  صفحه : 548  B2n.ir/y29670

[14] . تشیع در تاریخ، سید احمد رضا خضری، ج1، ص268   B2n.ir/t55460

[15] . همان، ص273  B2n.ir/t55460

[16] . جنبش انصار الله یمن، ص 154   B2n.ir/w01577

[17] . التعرف على زيدية اليمن: يحيى طالب مشاري الشريف    جلد : 1  صفحه 19-20           B2n.ir/a19349  

[18] . عمدة الطّالب في أنساب آل أبي طالب نویسنده : ابن عنبة    جلد : 1  صفحه : 308    B2n.ir/b68737

[19] . تار یخ زیدیه در قرن اول، دوم وسوم هجری، ص231    B2n.ir/s82791

[20] . الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیه: احمد شوقی ابراهیم العمرجی، ص32:   B2n.ir/e51074

[21] . همان، ص 82 تا 92  B2n.ir/e51074

[22] . همان، ص228تا230    B2n.ir/e51074