اصطلاح امامیه به چه کسانی اطلاق می شود؟

[تقوی 1]

اصطلاح امامیه به چه کسانی اطلاق می شود؟

 

پاسخ اجمالی:

امامیه به گروهی از مسلمانان گفته می‌شود که پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، به امامت منصوص از سوی ایشان باور دارند و از امام منصوب پیروی می‌کنند؛ این اصطلاح به‌طور خاص بر شیعیان دوازده‌امامی اطلاق می‌شود که معتقدند امامت پس از پیامبر (ص) ابتدا به امیرالمؤمنین علی (ع) واگذار شده و سپس به ترتیب به دیگر ائمه تا امام زمان (عج) منتقل شده است؛ این باور بر پایه احادیث متعدد، از جمله حدیث لوح، استوار است.

پاسخ تفصیلی:

 اصطلاح «امامیه» به گروهی از مسلمانان اطلاق می‌شود که پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، از امام منصوب و تعیین‌شده از سوی ایشان پیروی می‌کنند.

واژه «امامیه» برگرفته از کلمه «امام» است که در لغت به معنای پیشوا و راهبر می‌آید و جمع آن «ائمه» می‌باشد؛[1] بنابراین، مقصود از امامیه گروهی است که به امامت منصوص از جانب پیامبر (ص) اعتقاد داشته و از او پیروی می‌کنند.[2]

به‌طور کلی، هر گروهی که پس از پیامبر (ص) به امامت منصوب از سوی او معتقد باشد، تحت عنوان امامی شناخته می‌شود؛ از این منظر، اصطلاح امامیه مترادف با مفهوم شیعه است، زیرا تمامی فرق شیعه به پیروی از امام منصوص، یعنی امیرالمؤمنین علی (ع)، پایبند هستند و او را بر دیگر صحابه رسول خدا (ص) مقدم می‌دارند.[3]

با گذر زمان، واژه «امامیه» به‌طور خاص برای شیعیان دوازده‌امامی به کار رفت، یعنی کسانی که معتقدند پس از رحلت رسول خدا (ص)، امامت ابتدا به امیرالمؤمنین علی (ع) سپرده شد و سپس به ترتیب به امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام زین‌العابدین (ع) و همین‌طور تا حضرت حجت (عج) منتقل شد.[4]

فخر رازی در این زمینه می‌گوید که امامیه گروهی از شیعه است که معتقدند امام پس از رسول اکرم (ص)، حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) است و سپس امامت به ترتیب به فرزند او امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام زین‌العابدین (ع)، امام محمد باقر (ع)، امام جعفر صادق (ع)، امام موسی کاظم (ع)، امام علی بن موسی‌الرضا (ع)، امام محمد تقی (ع)، امام علی نقی (ع)، امام حسن عسکری (ع) و در نهایت امام محمد (عج) که قائم آل محمد (ع) است و جهان منتظر ظهور اوست.[5]

شیعه اثناعشری یا امامیه برای اعتقاد به امامت این دوازده امام به احادیث متعددی استناد می‌کند؛[6] از جمله حدیث لوح که در منابع معتبر شیعه نقل شده است.[7]

 با توجه به مطالب بیان شده، دانسته شد که امامیه، فراتر از یک اصطلاح مذهبی، نمایانگر پیوندی ژرف با امامت منصوص و هدایت الهی است؛ این باور، که بر احادیث و نصوص دینی استوار است، مسیر روشنی را برای پیروان خود ترسیم کرده و نقش مهمی در شکل‌گیری هویت شیعه ایفا نموده است در گذر زمان، امامیه به عنوان مکتب شیعه دوازده‌امامی شناخته شد، مکتبی که امامت را استمرار رسالت پیامبر (ص) و راهنمایی برای تعالی انسان می‌داند.

 

---

[1] لسان العرب، ابن منظور، ج،۱۲ ص۲۵  -  مجمع البحرین، طریحی، فخرالدین، ج۱، ص۱۰۵         

[2] أوائل المقالات في المذاهب والمختارات، الشیخ المفید، ج۱، ص۳۸      

[3] مقالات الاسلامیین، اشعری، علی بن اسماعیل، ج۱، ص۵      

[4] أوائل المقالات في المذاهب والمختارات، الشيخ المفيد،  ج1،  ص38   

[5] المحصل، الرازي، فخر الدين،  ج1،  ص 575   

[6] برای مطالعه بیشتر رجوع شود به سوال «امامان بعد از پیامبراکرم(ص) چند نفر هستند و چه کسانی می باشند؟»

[7] الكافي، الشيخ الكليني،  ج1،  ص 527 ، ح3 - الغیبه، النعمانی، محمد بن ابراهیم، ص62، ح5- کمال الدین، الشیخ الصدوق، ج۱ ص۳۰۸، ح1