مفترض الطاعه بودن امام به چه معناست و چه کسانی را شامل می شود؟

[تقوی 1]

مفترض الطاعه بودن امام  به چه معناست و چه کسانی را شامل می شود؟

 

کلمه "افترض" در لغت به معنای واجب بودن است.[1] و کلمه "طاعت" نیز در لغت به معنای مطیع بودن می باشد[2] بر این اساس معنای لغوی "مفترض الطاعه" یعنی فردی که اطاعت از او  واجب می باشد.

در اصطلاح "مفترض الطاعه" بودن امام یعنی اطاعت از او بر همگان بدون هیچ قید و شرطی واجب می باشد همانطور که علامه طباطبائی(رحمه الله) به آن تصریح نموده است.[3]

نکته قابل توجه این است که این تعریف (اطاعت بدون چون و چرا ) چطور و برای چه کسانی ثابت می شود؟ در پاسخ بیان می شود که قرآن کریم می فرماید (اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم)[4]  علما از این آیه اطاعت بدون چون و چرا و همگانی را برداشت نموده اند. علامه طباطبایی (رحمه الله) در مورد این آیه شریفه می فرماید همانطور که اطاعت بی چون و چرا از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) واجب است، از امام نیز همانطور واجب می باشد به دلیل اینکه اطاعت از اولی الامر در آیه شریفه بدون تکرار فعل "اطیعوا" عطف بر اطاعت از رسول شده است[5] همچنین طبق همین آیه شریفه، مرحوم طبرسی(رحمه الله)[6] و شیخ طوسی (رحمه الله) نیز قائل به اختصاص این مقام برای ائمه(علیهم السلام) می باشند[7] لازم به ذکر است که مراد از اولی الامر در آیه طبق روایات اهل البیت می باشند.

 رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در جای جای حیات خود بارها این نکته را بیان نموده اند یکی از این موارد حدیث ثقلین[8] است.  مرحوم ابوالصلاح حلبی فقیه و متکلم شیعه در قرن چهارم و پنجم قمری می فرمایند: به جهت مطلق بودن کلام پیامبر(ص) در حدیث ثقلین، اطاعت از اهل‌بیت نیز بدون قیدوشرط واجب است.[9]

 شیخ صدوق نیز در ذیل روایتی از عایشه بیان می کند که پیامبر اکرم ص این مقام را برای حضرت علی(علیه السلام) می داند[10] و در روایتی دیگر امام صادق(علیه السلام) به صراحت بیان می دارند خداوند اطاعت ما را واجب گردانیده است[11] حتی مرحوم کلینی(رحمه الله) در این مورد در کافی بابی دارند به نام باب "فرض طاعة الائمه" که هفده روایت در این زمینه را در این باب نقل نموده اند.[12]

بر این اساس تنها ائمه هستند که مفترض الطاعة می باشند یعنی افرادی هستند که بر همگان اطاعت از آنان بدون چون و چرا واجب شده است.

 

[1] لسان العرب؛ ابن منظور ، ج: 7، ص: 202 /  تاج العروس؛ الزبيدي، مرتضى، ج: 18، ص: 485.

[2] لسان العرب؛ ابن منظور، ج: 8، ص: 240 / تاج العروس؛ الزبيدي، مرتضى، ج: 21، ص: 462.

[3]  الميزان في تفسير القرآن؛ العلامة الطباطبائي، ج: 4، ص: 391.

[4]  نساء: 59.

[5]  الميزان في تفسير القرآن؛ العلامة الطباطبائي، ج: 4، ص: 391.

[6] مجمع البيان في تفسير القرآن؛ الشيخ الطبرسي، ج: 3، ص: 114.

[7] التبيان في تفسير القرآن؛ الشيخ الطوسي، ج: 3، ص: 236.

[8]  معاني الأخبار؛ الشيخ الصدوق، ج: 1، ص: 90 / الكافي؛ الشيخ الكليني، ج: 1، ص: 287 / كمال الدين و تمام النعمة؛ الشيخ الصدوق، ج: 1، ص: 64 /  المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز؛ ابن عطية، ج: 5، ص: 230 / كتاب صحيح مسلم ت عبد الباقي - باب من فضائل علي بن أبي طالب رضي الله عنه - المكتبة الشاملة   الجامع الصحیح (صحيح مسلم)، مسلم بن الحجاج، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ج 4، ص 1873، ح 36 / كتاب سنن الترمذي ت شاكر - باب مناقب أهل بيت النبي صلى الله عليه وسلم - المكتبة الشاملة الجامع الصحيح (سنن الترمذي)، الترمذي السلمي، محمد بن عيسى، تحقيق: أحمد محمد شاكر و دیگران، ج 5، ص 662، باب (مناقب اهل بيت النبى)، ح 3786 / مسند أحمد - ط الرسالة؛ أحمد بن حنبل، ج: 17، ص: 170. 

[9] الكافي في الفقه؛ الحلبي، أبو الصلاح، ج: 1، ص: 97.

[10]   معاني الأخبار ؛ الشيخ الصدوق، ج: 1، ص:103.

[11]   الكافي؛ الشيخ الكليني، ج: 1، ص: 186.

[12]   همان؛ ص: 185.

[تقوی 1]

What is the meaning of "امام مفترض الطاعة" (Imam ul-Muftareḍo at-Ta'a) and who does it include?

 

The word “مفترض” (Muftareḍ) is derived from the Arabic root “فرض” (farḍ), which means “to oblige”,[1] and the word at-Ta’a: “الطاعة” means “obedience” or “submission".[2]

Putting it all together, “Imam ul-Muftareḍo at-Ta’a” could be interpreted as “ the Imam whose obedience is obligatory”.

In the term "Imam ul- Muftareḍo at-Ta'a" means an Imam whose unquestioning obedience is necessary for everyone, as clarified by Allamah Tabataba'i.[3]

The noteworthy point is how and for whom this definition of obedience without question is proven?

In response, it is stated that the Holy Qur'an says: "O you who have faith! Obey Allah and obey the Messenger and those vested with authority (ulu'l-amr) among you"[4] Scholars have interpreted this verse as unquestioning obligatory obedience for all.

Allamah Tabatabai says about this verse, just as it is obligatory to obey the Holy Prophet (S.W) unquestioningly, it is also obligatory to obey the Imam. This is because obedience to the "ulu'l-amr" in the verse, without repeating the verb, indicates that obedience to the "ulu'l-amr" is linked with obeying the Messenger. [5]

Furthermore, according to this noble verse, great scholars such as the late Tabarsi[6] and Sheikh Tusi[7] also believe in the designation of this status for the Imams (A.S). It is important to note that the meaning of "ulu'l-amr" in the verse is, according to narrations, the Ahlul Bayt (A.S).

The holy Prophet (S.W) repeatedly emphasized this point during his lifetime, as seen in the Hadith Thaqalayn.[8] The late Abu al-Salah Halabi, a Shiite jurist and theologian in the fourth and fifth century, highlighted the necessity of obeying the Ahlul Bayt unconditionally based on the Prophet's absolute words in the Hadith Thaqalayn.[9]

Sheikh Saduq also narrates from Aisha in which the Prophet (S.W) acknowledges this status for Imam Ali (A.S).[10] In another narration, Imam Sadiq (AS) explicitly states that God made our obedience obligatory.[11] Even Sheikh Kulayni in Kitab al-Kafi includes a chapter entitled "The Obligation of Obedience to the Imams (A.S)" and quotes seventeen narrations in this regard.[12]

Based on this, there are only the Imams (A.S), who are "Imam ul- Muftareḍo at-Ta'a", i.e., they are individuals to whom it is obligatory for everyone to obey unquestioningly.

 

---

[1] . Taj Al-Aroos: Al-Zabidi, Murtadha; vol: 18, p: 485 / Lisan Al-Arab: Ibn Manzur; vol: 7, p: 202.

[2] . Lisan Al-Arab: Ibn Manzur; vol: 8, p: 240 / Taj Al-Aroos: Al-Zabidi, Murtadha; vol: 21, p: 462.

[3] . Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran: Al-Alamah Al-Tabatabai; vol: 4, p: 391.

[4] . Al-Nnisa: 59, يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ""

[5] . Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran: Al-Alamah Al-Tabatabai; vol: 4, p: 391.

[6] . Majma Al-Bayan Fi Tafsir Al-Quran: Al-Sheikh Al-Tabrasi; vol: 3, p: 114.

[7] . Al-Tibyan Fi Tafsir Al-Quran: Al-Sheikh Al-Tusi; vol: 3, p: 236.

[8] . Ma’ani Al-Akhbar: Al-Sheikh Al-Saduq; vol: 1, p: 90 / Al-Kafi: Al-Sheikh Al-Kulayni; vol: 1, p: 287 / Kamal Al-Din Wa Tamam Al-Ni’mah: Al-Sheikh Al-Saduq; vol: 1, p: 64 / Al-Muharrar Al-Wajiz Fi Tafsir Al-Kitab Al-Aziz: Ibn Atiyyah; vol: 5, p: 230 / Al-Jami’ Al-Sahih (Sahih Muslim), Muslim Ibn Al-Hajjaj : Muhammad Fuad Abdul Baqi, vol: 4, p: 1873, H 36 / Al-Jami’ Al-Sahih (Sunan Al-Tirmidhi), Al-Tirmidhi Al-Sulami, Muhammad Ibn Isa : Ahmad Muhammad Shakir and others, vol: 5, p: 662, Bab (Manaqib Ahl Bayt Al-Nabi), H 3786 / Musnad Ahmad: Ahmad Ibn Hanbal; vol: 17, p: 170.

[9] . Al-Kafi Fi Al-Fiqh: Al-Halabi, Abu Al-Salah; vol: 1, p: 97.

[10] . Ma’ani Al-Akhbar: Al-Sheikh Al-Saduq; vol: 1, p: 103.

[11] . Al-Kafi: Al-Sheikh Al-Kulayni; vol: 1, p: 186.

[12] . Ibid: p: 185