امامان بعد از پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله وسلم) چند نفر هستند و چه کسانی می باشند؟

[تقوی 1]

امامان بعد از پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله وسلم) چند نفر هستند و چه کسانی می باشند؟

 

پاسخ اجمالی:

بر اساس روایات نقل‌شده از رسول خدا (ص)، امامان پس از ایشان دوازده نفر هستند که همگی از قریش‌اند؛ این تعداد در منابع اهل سنت و امامیه تأیید شده و حتی در تورات نیز اشاره‌ای به دوازده شخصیت عظیم از نسل اسماعیل آمده است.

پیامبر اکرم (ص) در مناسبت‌های مختلف، جانشینان خود را معرفی کردند؛ ایشان فرمودند: «جانشینان من دوازده نفرند؛ نخستین آنان برادرم و آخرین آنان فرزندم خواهد بود». وقتی از ایشان پرسیده شد برادر شما کیست؟ فرمودند: «علی بن ابی طالب (ع)»، و هنگامی که پرسیده شد فرزند شما کیست؟ فرمودند: «مهدی (عج)».

در منابع امامیه، نام دوازده امام به‌صورت مشخص ذکر شده است که شامل حضرت علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، و نه نفر از فرزندان امام حسین (ع) می‌شود؛ بنابراین، سلسله امامت پس از پیامبر اسلام با حضرت علی (ع) آغاز شد و با امام مهدی (عج) ادامه یافت.

پاسخ تفصیلی:

بر اساس روایات نقل‌شده از رسول خدا (ص) که در منابع اهل سنت و امامیه موجود است، امامان پس از ایشان دوازده نفر هستند؛ در روایتی آمده است:«این امت را دوازده نفر قیم خواهد بود که هر کس آنان را واگذارد، زیانی به ایشان نخواهد رسید، و همگی از قریش‌اند»[1].

ابن اثیر در این زمینه می‌گوید که در تورات نیز عبارتی با همین مضمون آمده است: «خداوند متعال ابراهیم را به وجود اسماعیل بشارت داد و وعده داد که نسل او را رشد دهد و دودمانش را فزونی بخشد، و در میان فرزندان او دوازده شخصیت عظیم قرار خواهد داد»[2].

با توجه به روایات موجود، این بیان تورات اشاره‌ای به دوازده امام دارد.

جوینی در روایتی نقل می‌کند که رسول خدا (ص) فرمودند: «جانشینان من دوازده نفر هستند که نخستین آنان برادرم و آخرین آنان فرزندم خواهد بود».

وقتی از ایشان پرسیده شد برادر شما کیست؟ فرمودند: «علی بن ابی طالب (ع)».

و هنگامی که پرسیده شد فرزند شما کیست؟ فرمودند: «مهدی (عج)»[3].

در روایت دیگری آمده است که رسول خدا (ص) فرمودند: «من، علی، حسن، حسین، و نه نفر از فرزندان حسین، پاکیزگان و معصومان هستیم»[4].

در منابع امامیه نیز روایتی نقل شده که پیامبر اکرم (ص) نام دوازده امام را به‌ صورت مشخص بیان کرده‌اند:

علی بن ابی طالب (ع)

حسن بن علی (ع)

حسین بن علی (ع)

علی بن حسین (ع)

محمد بن علی (ع)

جعفر بن محمد (ع)

موسی بن جعفر (ع)

علی بن موسی (ع)

محمد بن علی (ع)

علی بن محمد (ع)

حسن بن علی (ع)

حجة بن الحسن (عج)[5].

بر این اساس، امامان پس از رسول خدا (ص) دوازده نفر هستند که نخستین آنان سید الاوصیاء، علی بن ابی طالب (ع) است، و پس از ایشان، دو سبط پیامبر (حسن و حسین) و نه نفر از فرزندان امام حسین (ع) که نام‌هایشان در روایت ذکر شده، جانشینان پیامبر محسوب می‌شوند.

 

---

[1] كنز العمال، المتقي الهندي، ج12، ص33

[2]  البدايه والنهايه - ط الفكر، ابن الاثیر، ج6، ص179

[3] فرائد السمطین، الحمویي الجویني، ابراهیم، ج2، ص312

[4] همان، ص313

[5] کفایه الاثر فی النص علی الائمه الاثنی عشر، علی بن محمد الخزاز، ص53 - کمال الدین و تمام النعمه، الشیخ الصدوق، ج1، ص253، ح3