آیا مقام امامت از مقام نبوت و رسالت بالاتر است؟

[تقوی 1]

آیا مقام امامت از مقام نبوت و رسالت بالاتر است؟

نخست مفهوم سه واژه نبوت، رسالت و امامت را بیان نموده تا وجه برتری امامت از رسالت روشن شود.

۱ - مقام نبوت: نبی در لغت بمعنی خبر دهنده بکار رفته است[1]، بنابراین نبی به حامل خبر بزرگ و یا خبر دهنده از آن می باشد و در اصطلاح نیز نبی و پیامبر کسی است که بدون واسطه از خدا خبر می‌دهد[2] (بر این اساس نبوت یعنی خبر دادن بدون واسطه از سوی خدا.) بر این اساس قرآن می فرماید: «فَبَعَثَ اللهُ النَّبیّینَ مُبَشّرینَ و مُنْذرین»[3]، خداوند پیامبران را به عنوان مژده آورندگان و بیم دهندگان برانگیخت. در نتیجه می توان گفت: مقام نبوت یعنى دریافت وحى از خداوند و «نبى» کسى است که وحى بر او نازل مى شود و آنچه را به وسیله وحى دریافت مى دارد، چنانکه مردم از او بخواهند در اختیار آنها مى گذارد.[4]

۲ ـ مقام رسالت: «رسول» در لغت به ‌معنای فرستاده و پیامبر و پیام‌آور است، و چنان‌ که راغب می‌گوید:   گاه به سخن و پیامی که برده می‌شود، رسول گفته می‌شود، چنان‌که بر شخصی که رسالت را تحمل می‌کند نیز رسول گفته می‌شود و رسول و رُسُل بر انبیا و ملائکه اطلاق می‌شود و بر کسی که برای انجام کاری فرستاده شده باشد، نیز رسول گفته می‌شود[5]، و در اصطلاح رسول بر پیامبرانی اطلاق می شود که علاوه بر اخذ وحی و خبر دادن از جانب خدا، مسؤولیت ابلاغ رسالتی الهی را از جانب خدا بر دوش دارند و مأموریت دارند که آن رسالت را به مردم برسانند؛ لذا قرآن می فرماید: « وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ»[6] اگر روی برتافتید، بدانید که که فرستاده ما، جز ابلاغ روشن و رسالت، مأموریتی ندارد. بنابراین پیامبران از آن جهت که گیرندگان وحی الهی و حاملان خبر هستند، نبی نیز می باشند و از آن نظر که وظیفه ای را به عنوان ابلاغ رسالت بر عهده می گیرند، رسول نامیده می شوند.

در نتیجه مقام رسالت یعنى مقام ابلاغ وحى و تبلیغ و نشر احکام خداوند و تربیت نفوس از طریق تعلیم و آگاهى بخشیدن، بنابراین رسول کسى است که موظف است در حوزه مأموریت خود به تلاش و کوشش برخیزد و از هر وسیله اى براى دعوت مردم به سوى خدا و ابلاغ فرمان او استفاده کند. [7]

۳ ـ مقام امامت: امام کلمه ای عربی به معنای رهبر و سرور است. [8] در مجمع البحرین نیز امام به معنای رهبر و کسی است که مردم از او پیروی می کنند. [9]اگرچه بین شیعیان امام به جانشینان پیامبر اکرم گفته می شود.[10]

امامت از نظر قرآن، غیر از دو مقام (نبوت و رسالت) و توأم با اختیارات و تصرفاتی گسترده تر در راستای مدیریت و رهبری جامعه و پیشوایی مردم می باشد.

در نتیجه مقام امامت یعنى رهبرى و پیشوائى خلق، در واقع امام کسى است که با تشکیل یک حکومت الهى و بدست آوردن قدرتهاى لازم، سعى مى کند احکام خدا را عملاً اجرا و پیاده نماید و اگر هم نتواند رسماً تشکیل حکومت دهد، تا آنجا که در توان دارد در اجراى احکام مى کوشد.

به عبارت دیگر وظیفه امام اجراى دستورات الهى است در حالى که وظیفه رسول ابلاغ این دستورات مى باشد، بعضی از پیامبران مانند ابراهیم و پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) هرسه مقام را داشتند هم دریافت وحى مى کردند، هم تبلیغ فرمانهاى الهى، و هم در تشکیل حکومت و اجراى احکام تلاش مى کردند و هم از طریق باطنى به تربیت نفوس مى پرداختند.

لذا می توان گفت امامت همان مقام رهبرى همه جانبه مادى و معنوى، جسمى و روحانى و ظاهرى و باطنى است، امام، رئیس حکومت و پیشواى اجتماع و رهبر مذهبى و مربى اخلاق و رهبر باطنى و درونى است و این مقام از سایر مقامات بالاتر می باشد. [11]

با توجه به مطالب بیان شده برتری مقام امامت نسبت به مقام رسالت و نبوت روشن شد در هر حال بهترین دلیل برای برتری مقام امامت کلام خداوند در قران می باشد، آنجا که می فرماید: وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمينَ،[12](به خاطر آوريد) هنگامى كه خداوند، ابراهيم را با وسايل گوناگونى آزمود. و او به خوبى از عهده اين آزمايشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پيشواى مردم قرار دادم!» ابراهيم عرض كرد: «از دودمان من (نيز امامانى قرار بده!)» خداوند فرمود: «پيمان من، به ستمكاران نمى‏رسد! (و تنها آن دسته از فرزندان تو كه پاك و معصوم باشند، شايسته اين مقامند) آیه، مقام امامت را برای ابراهیم ـ علیه السلام ـ پس از آزمایشها و امتحانهای سنگین، و سربلندی آن حضرت از همه آنها، اثبات می کند. طبق روایتی از امام صادق ـ علیه السلام ـ حضرت ابراهیم، پس از این مقامات، به مقام امامت نائل آمد: (1)ـ مقام عبودیت؛ (2)ـ مقام نبوت؛ (3)ـ مقام رسالت؛ (4)ـ مقام خلّت (دوستی)؛ (5)ـ مقام امامت.[13] حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ پس از رسیدن به این مقام، از خداوند می پرسد که آیا مقام امامت، مخصوص خود اوست یا نوادگان و ذریه اش نیز این مقام را خواهند داشت. خداوند می فرماید: این سمت مخصوص پاکان و مردان خداست؛ بنابراین کسانی که در تمامی عمرشان، حتی یک بار، مرتکب ظلم و گناه و معصیتی شده باشند، شایسته این مقام الهی نیستند؛ و چه گناهی بالاتر از شرک؟ بنابراین حضرت ابراهیم تمام صفات نبوت را دارا بود و سپس امام شد، این مطلب به وضوح برتری مقام امامت بر رسالت را می رساند. 

 

---

[1] . ابن منظور، لسان العرب، ۲۰۰۰م، ج ۱، ص ۱۶۲

[2] . علامه حلی، الباب الحادي عشر، تحقیق مهدی محقق، ص۸  « النّبيّ (ص) هو الإنسان المخبر عن اللّه تعالى بغير واسطة أحد من البشر»

[3] . بقره 213.

[4] .تفسیر نمونه، مكارم شيرازى، ناصر    جلد : 1  صفحه: 440.

[5] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات راغب، دار القلم، ج 1، ص۳۵۳

[6] . تغابن 12

[7] .تفسیر نمونه، مكارم شيرازى، ناصر    جلد : 1  صفحه: 440.

[8] . ابن منظور، لسان العرب، ج 12، ص 24.

[9]". فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج6، ص 10" قوله: إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ‏ إِماماً أي يأتم بك الناس فيتبعونك و يأخذون عنك، لأن الناس‏ يَأُمُّونَ‏ أفعاله أي يقصدونها فيتبعونها." - خلیل ابن احمد، العین، ج 8، ص 426" كل من اقتدي به، و قدم في الأمور فهو إمام"

[10] . برای توضیح بیشتر در مورد معنی امام رجوع شود به سوال «تعریف امام در لغت و اصطلاح چیست؟»

[11] .تفسیر نمونه، مكارم شيرازى، ناصر    جلد : 1  صفحه: 441.

[12] . بقره/124.

[13] . قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ‏ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اتَّخَذَ إِبْرَاهِيمَ عَبْداً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ نَبِيّاً وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ نَبِيّاً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ رَسُولًا وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ رَسُولًا قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ خَلِيلًا وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ خَلِيلًا قَبْلَ أَنْ يَجْعَلَهُ إِمَاماً فَلَمَّا جَمَعَ لَهُ الْأَشْيَاءَ قَالَ‏ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قَالَ فَمِنْ عِظَمِهَا فِي عَيْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالَ‏ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ‏ قَالَ لَا يَكُونُ السَّفِيهُ إِمَامَ التَّقِيِّ. کافی ج 1 ص 17

[تقوی 1]

Is the position of imamate higher than the position of prophethood and risalat?

 

First, we explain the concept of the three words of prophethood, risalate and imamate to clarify the superiority of imamate over risalat and prophecy.

1- The prophethood: prophet or nabi ((نبی is an Arabic word that means a messenger, so a prophet is a bearer of great news or a person who informs about it[1], and in the term, a prophet is someone who gives news from God without an intermediary[2] (according to this, prophecy means news Giving without an intermediary from God.)

The Qur'an says: "فَبَعَثَ اللهُ النَّبیّینَ مُبَشّرینَ و مُنْذرین"[3], God raised the prophets as bearers of good news and warnings. As a result, it can be said: the position of prophethood means receiving revelation from God, and a "prophet" is someone to whom revelation is revealed and what he receives through revelation, he gives it to people if they ask him.[4]

2- The risalat (prophetic mission): Rasul (رسول) is an Arabic word means a messenger, and sometimes a word and a message that is sent is called a messenger (rasul), just as a person who carries a message is also called a messenger (rasul).[5]

And the messenger in the term refers to prophets who, in addition to receiving revelations and giving news from God, have the responsibility of communicating a divine mission from God and to convey that mission to the people; The Qur'an says: " وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ "[6] “ Obey Allah and obey the Messenger. But, if you turn away, Our Messenger's duty is only to deliver the Clear Message.” Therefore, messengers are also prophets because they are recipients of divine revelation and bearers of news.

As a result, the position of the risalat means the transmission of revelation, propagation and promotion of divine orders and training the people through education and awareness, so the messenger is the one who is obliged to invite people to God and convey his command with effort. [7]

3- The Imamate: Imam is an Arabic word that means leader and master. [8]In al- Majmae al-Bahrayn also, imam means the leader and the one who is followed by people.[9] Although, among the Shiites, Imam is the successor of the Holy Prophet.[10]

According to the Qur'an, the position of Imamate is different from prophethood and risalat, and it is accompanied by wider powers and possessions in the direction of managing and leading the society and leading the people.

As a result, the position of Imamate means the leadership of the people. In fact, an imam is a person who, by forming a divine government and obtaining the necessary powers, tries to implement God's decrees practically, and even if he cannot formally form a government, he tries to implement the decrees as much as he can.

In other words, the duty of the imam is to carry out divine orders, while the duty of the messenger is to convey these orders. Some prophets, such as Abraham and the Prophet Muhammad (s), had all three positions, receiving revelations and preaching divine commands, and they tried to form the government and execute the decrees, and they trained the people.

Therefore, it can be said; Imamate is the position of all-round leadership, physical, spiritual, outward and inward and imam is the head of government, community leader, religious leader, moral teacher and inner leader. [11]

According to the stated content, the superiority of the position of Imamate compared to the position of Risalat and Prophethood was clarified. In any case, the best reason for the superiority of the position of Imamate is the Word of God in the Qur'an, where it says: " وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمينَ،"[12] When his Lord tested Abraham's faith, by His words and he fulfilled them, He said, "I am appointing you Imam of mankind." Abraham asked, "Will this imamate also continue through my descendants?" The Lord replied, " My covenant includeth not wrong-doers." (And only those of your children who are pure and innocent are worthy of this position) The verse proves the position of Imamate for Abraham - peace be upon him - after heavy trials and tests, and Abraham's success in all of them.

According to Imam Sadiq(a)'s narration, prophet Abraham reached the position of Imamate after these positions: (1) the position of servitude; (2) the position of prophethood; (3)- the position of Risalat; (4) the position of friendship; (5) and at last the position of Imamate.[13]After reaching this position, he asked God whether this position is just for him or his descendants will also have this position. God says: This position is reserved for the pure and innocent men.

Therefore, those who have committed wrongdoing and sin even once in their entire life, do not deserve this divine position; And what sin is higher than polytheism? Therefore, prophet Abraham had all these attributes and then he became an imam. This article clearly conveys the superiority of the position of Imamate over the prophethood and the risalat.

 

---

[1] . Ibn Manzur, Lisan al-Arab, vol. 1, p. 162.

[2] . Allama Hilli, Albab Alhadi Eashra, p. 8. « النّبيّ (ص) هو الإنسان المخبر عن اللّه تعالى بغير واسطة أحد من البشر»

[3] . Al-Baqarah: 213.

[4] . Tafsir Namuna, Makarem Shirazi, Nasser, vol: 1 p: 440.

[5] . Ragheb Isfahani, Hussein bin Muhammad, Mofardat Ragheb, Dar Al-Qalam, vol. 1, p. 353.

[6] . Al-Taghabun: 12.

[7] . Tafsir Namuna, Makarem Shirazi, Nasser, vol: 1 p: 440.

[8] . Ibn Manzur, Lisan al-Arab, vol: 12, p: 24.

[9] . Fakhruddin Torihi; al- Majmae al-Bahrayn, vol: 6, p: 10.

[10] . For more explanation about the meaning of Imam, refer to the question "What does the definition of Imam Literally and technically?".

[11] . Tafsir Namuna, Makarem Shirazi, Nasser, vol: 1 p: 440.

[12] . Al-Baqarah: 124.

[13] . Usul Kafi/Kulaini/vol. 1/p. 175." قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ‏ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اتَّخَذَ إِبْرَاهِيمَ عَبْداً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ نَبِيّاً وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ نَبِيّاً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ رَسُولًا وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ رَسُولًا قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ خَلِيلًا وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ خَلِيلًا قَبْلَ أَنْ يَجْعَلَهُ إِمَاماً فَلَمَّا جَمَعَ لَهُ الْأَشْيَاءَ قَالَ‏ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قَالَ فَمِنْ عِظَمِهَا فِي عَيْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالَ‏ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ‏ قَالَ لَا يَكُونُ السَّفِيهُ إِمَامَ التَّقِيِّ"